Het ritme van de koe

BEUNINGEN - Koeien met een gelijkmatig dag- en nachtritme, die op gezette tijden eten en rusten, en gemolken worden, zo gaat dat op het platteland. Maar hoe werkt dat met een koe in het wild?

Marc Buchner, beheerder van de Weurtse buitenlanden en de Beuningse uiterwaard:' Ritme, ja wat is ritme? De koeien hier hebben wel zo hun gewoonten. Zo hebben de Rode Geuzen hun vaste routes in de uiterwaard. Dat zie je aan uitgesleten plekken in het landschap; de paadjes zijn smal, soms zie je de kudde keurig achter elkaar lopen grazen. De randen naast zo'n paadje zijn intensiever begraasd, daaraan herken je een koeienpad. Tussen het grazen door rusten en herkauwen, dat is ook vaste prik voor een koe, daarin verschillen ze niet met hun soortgenoten in de wei...'

Als een uiterwaardkoe zich afwijkend gedraagt, schuw is, in geen enkele groep past en onrust veroorzaakt, wordt ze uit de uiterwaard gehaald en naar de slager gebracht. 'Dat zegt ook iets over het belang van ritme voor koeien', zegt Marc. Maar ook het seizoen speelt een rol: 'In de winter zoeken de koeien overdag hun kostje bij elkaar. Als het heel heet is doen ze dat 's ochtends vroeg, maar ook 's avonds en zelfs 's nachts. Om af te koelen gaan ze overdag naar hun favoriete strandje, tot hun buik in het water. Of ze schuilen voor de zon in de schaduw van de wilgen.'

Ook de beheerder heeft zijn dagelijkse ritme. 'Ik kom twee keer per week langs om te controleren of ze er nog allemaal zijn. Niet alleen de koeien, maar ook de Konikpaarden. Ik kijk of de oornummers er nog inzitten, of de dieren geen oogontsteking hebben - want daar wil nog wel eens iets stekeligs in blijven hangen - en ik kijk of er dieren zijn die moeten kalven', aldus Marc.

Veranderingen
Koeien moeten wel wennen aan veranderingen, legt hij uit. 'Als ik koeien in de wagen laadt, of achter de hekken zet, dan gaan ze in de weigerstand. Ze willen eerst de omgeving verkennen. Dat gaat soms om details waar je niet zo gauw aan zou denken: een harde schaduw kan voor koeien al een obstakel zijn. Maar koeien zijn ook nieuwsgierig, na een minuut of tien is hun angst meestal wel overwonnen.'

Nog een advies van Marc tot slot: 'wees de wijste als je op een strandje ligt en een kudde koeien wil er ook bij. Dan kun je maar beter een stukje verderop gaan liggen. Een trap of douw kunnen ze zomaar onverwachts uitdelen.'

Door Addy de Meij