Zoveel meer dan een knuffel

ALPHEN/ZALTBOMMEL - Knuffels maken met kinderen die hun vader moeten missen omdat hij in de gevangenis zit. Dat dát een mooi plan is, snapt iedereen. En het heeft nog veel meer mooie kanten dan je op het eerste gezicht zou denken. De Alphense Marieke van Zwam en Elze Frie vertellen erover.

Het idee kwam van Elze Frie van sociaal naaiatelier Elliz in Company in Zaltbommel. Ze pakte de telefoon en belde naar de gevangenis, officieel penitentiaire inrichting (PI), in Vught. 'Daar vonden ze het ook een mooi plan en hoorde ik dat er in de herfstvakantie voor het eerst een kamp georganiseerd zou worden voor kinderen van gedetineerden', steekt Elze van wal.

Kindvriendelijke bezoeken

Ze kwam in contact met Marieke van Zwam uit Alphen aan de Maas, projectleider bij Exodus Nederland. Die organisatie ondersteunt gedetineerden tijdens en na hun straf. Marieke: 'De laatste tijd besteden we ook meer aandacht aan kinderen, en we geven bijvoorbeeld een training aan vaders hoe ze hun rol als ouder toch kunnen invullen terwijl ze in de gevangenis zitten. We organiseren ook speciale kindvriendelijke bezoeken.'

De kinderen zien hun vader of moeder dan ongeveer twee uur, hooguit één keer per twee weken. De rest van de tijd moeten ze elkaar dus missen. 'Het is natuurlijk heel fijn als je elkaar langer kunt zien. Dan kun je veel beter een band opbouwen.' Toen Marieke hoorde over vakantiekampen die in Amerika voor deze doelgroep werden georganiseerd, ging ze meteen aan de slag om dat ook in Nederland voor elkaar te krijgen.

Vakantiekamp

Deze herfst lukte dat voor het eerst, met dank aan de grote inzet van vrijwilligers van Exodus. Veertien kinderen uit acht gezinnen verbleven vier dagen op een kampeerboerderij in de Drunense Duinen. Overdag gingen ze naar hun vaders in PI Vught om samen leuke dingen te doen: een rapworkshop, een talentenjacht én een workshop knuffels ontwerpen.
'Best spannend', vond Elze het toen ze daadwerkelijk op de stoep van de gevangenis stond. 'Het lijkt me ook zó moeilijk voor een kind. Je vader staat voor jou natuurlijk op één, maar hij is ook een boef. En een vader in de gevangenis is geen verhaal dat het goed doet op het schoolplein. Misschien word je ermee gepest. Ontzettend ingewikkeld.'

Marieke bevestigt dat. 'Deze kinderen hebben te kampen met schaamte, boosheid, gemis, verdriet en taboe. Daarom is het extra belangrijk dat er aandacht voor hen is.' De helende kracht van aandacht is voor Elze geen nieuw fenomeen. Ze ziet het elke dag in de social factory die het naaiatelier is. Mensen die niet gemakkelijk aan een reguliere baan komen of bijvoorbeeld een burn-out hebben opgelopen, bloeien op door het pure feit dat ze bij Elliz in Company zichzelf mogen zijn. "s Ochtends even vragen hoe het met iemand is en zeggen dat je blij bent dat hij er is, doet enorm veel. Dat merkte ik ook bij de kinderen tijdens het kamp.'

Kledingstukken

Net als bij de herinneringsdekens die Elliz in Company maakt, is in de knuffels stof verwerkt van kledingstukken van de vaders. Een embleem van papa's T-shirt op de buik van een knuffelbeer, een konijn met de capuchon van zijn trui, een muis van de gladde grijze stof van zijn sportbroek: zo hebben de kinderen hun vader toch altijd een beetje in de buurt. De oudere jongens en meiden konden ook kiezen voor bijvoorbeeld een kussensloop of deken. En de vaders krijgen een shirt met daarop een foto van hun kind. 'Het initiatief is enorm aangeslagen bij alle kinderen. De afgelopen weken kreeg ik regelmatig de vraag wanneer ze het eindresultaat zouden krijgen', vertelt Marieke.

Driedimensionale knuffel

Elze nam de ontwerpen mee naar het Bommelse atelier. Daar kwamen nog meer mooie kanten van het project tot uiting. Ten eerste was het een uitdagende klus voor de leerlingen van de Elliz Academy, die er de fijne kneepjes van het textielambacht leren. 'Het viel nog niet mee om de ontwerpen van papier naar een driedimensionale knuffel te vertalen. Maar toen het gelukt was, besloten twee leerlingen spontaan dat ze knuffelmaker willen worden. We hebben dus ook nog een nieuw beroep gecreëerd', lacht Elze. Bij Elliz werken ook jonge stagiairs. 'Die hebben we met dit project iets mee kunnen geven van het belang van omkijken naar elkaar, en hoe waardevol het is om iets voor een ander te doen. Je kijkt daardoor anders naar de wereld. Zelf ben ik echt dankbaar dat het gelukt is. Het is niet zomaar een knuffel maken, je doet heel duidelijk iets goeds.' Marieke: 'Het is moeilijk te omschrijven, je voelt het van binnen, alsof je hart steeds groter wordt.'

Vervolg

Het kamp krijgt zeer waarschijnlijk een vervolg. Elze hoopt dat dat ook geldt voor het 'knuffelproject'. 'Er zijn nog heel veel andere situaties denkbaar waar dit heel goed kan werken, bijvoorbeeld als ouders langdurig in het ziekenhuis liggen of uitgezonden worden als militair.'

Door Janneke Boogaard