De Maas en Waler dat ben ik: Thijs Vos

Vandaag een bijzondere aflevering van de rubriek 'De Maas en Waler dat ben ik', met in de hoofdrol Thijs Vos.

Onze columnist Thijs Vos overleed afgelopen donderdag, na geruime tijd ernstig ziek geweest te zijn. Op verzoek van de Maas&Waler werd Thijs Vos begin dit jaar geïnterviewd door zijn zwager Ad van Heiningen, journalist, opgegroeid in Maas en Waal en oud-hoofdredacteur van De Gelderlander.

Naam: Thijs Vos
Leeftijd: Thijs is 61 jaar geworden
Woonplaats: Druten

'We sterven allemaal op een dag, maar op alle andere dagen niet.' Het is de eerste zin van de laatste column van Thijs. Hij praat rustig over zijn naderende afscheid, als we half januari met elkaar spreken. 'Ik zeg niet dat het makkelijk is. Natuurlijk maak ik me zorgen. Over de laatste fase. Dat je weet dat je je broers en zusters niet meer ziet. Maar als je zo'n boodschap krijgt op je twintigste komt het veel harder aan. Of wanneer je afscheid moet nemen van je kinderen. Dat lijkt me toch anders, ik heb kind noch kraai. Ik kan er vrede mee hebben.'

Dierbare herinneringen
Thijs voelde zich een echte Maas en Waler. Kind van de Waalkant, waar hij ruim zestig jaar geleden geboren werd. Kind van de Maaskant, waar zijn opa en oma van moeders kant woonden en waar hij als jochie veel speelde. Daar, aan de Blauwe Sluis bij Moeke Mooren, spreken we elkaar. Over Maas en Waal, zijn werk, zijn passie en zijn verhalen.

'Als we hier met de familie waren, was het meestal mooi weer. Velden vol bloemen. De warmte, de hartelijkheid, ik bewaar er dierbare herinneringen aan.' Hij zag het gebied veranderen. Waar zijn opa in de jaren dertig meewerkte om de Maas te temmen, hielp zijn vader dertig jaar later het gebied om te toveren tot het watersportparadijs van nu. Zijn geboortehuis stond aan de Waaldijk in Druten. 'Van daar richting kerk was een prachtig speelgebied, met al die paadjes en het terrein van Boldershof.'

Wensenlijstje
Thijs Vos: Drutenaar, Maas en Waler, ex-bankmedewerker en jarenlang de drijvende kracht achter het Agora Theater. Literatuur- en cultuurliefhebber, ooit fanatiek wielrenner, een sport die hij bleef volgen. Toen Thijs vorig jaar, de dag voor Kerstmis, hoorde dat hij ongeneeslijk ziek was, had hij een bescheiden wensenlijstje: 'Mijn 61ste verjaardag halen op 24 maart; dat er een boekje verschijnt met mijn columns; de Giro d'Italia volgen op televisie, evenals de Tour de France en de Olympische Spelen.' Een deel daarvan is nog uitgekomen en daar heeft hij intens plezier aan beleefd.

Drama
Het leven van Thijs Vos werd getekend door enkele dramatische gebeurtenissen en twee hersenbloedingen. Hij was vijf toen zijn ouderlijk huis in vlammen opging. Met zijn vader, moeder en vier jongere broertjes en zusjes moest hij vluchten voor het vuur. Op blote voeten over de scherven van het gesprongen glas. Eind 1980, Thijs was toen vijfentwintig jaar, reden overvallers met grof geweld de glazen pui van het kleine bankfiliaal dat hij beheerde aan diggelen. Schietend en schreeuwend, hij raakte gewond. 'Daar was het weer, de glassplinters, het vuur.' Later sloeg hij helemaal op tilt toen een jongeman in een winkel voor de gein 'Dit is een overval!' riep, of als kinderen cowboytje speelden: 'Pang, pang'. Een psycholoog constateerde een posttraumatische stressstoornis.

Agora
Thijs liet de bank achter zich en begon in 1985, samen met een aantal vrienden, in de aula van zijn oude basisschool aan de Margrietstraat een klein theater, Agora. Tot eind december 2011, toen hij voor het eerst getroffen werd door kanker, stopte hij er zijn ziel en zaligheid in. Als vrijwilliger, programmeur en directeur. Is hij degene die het Agora Theater groot gemaakt heeft? 'Nou nee, het was altijd met anderen samen.'

Hij kon prachtige anekdotes vertellen over die zevenentwintig jaar bij Agora. Freek de Jonge, die in Ochten stond maar geen brug naar Druten kon vinden. Johnny van Doorn, die hij in Nijmegen ophaalde en bij de sluis van Weurt riep: 'Grazige Groene Weiden. Land van Maas en Waal. Ik kom er aan!' Theo Maassen, die geld leende voor een taxi naar huis, maar op een Drutense bank belandde.

Jongeren
Met veel plezier praat hij ook over de jongeren die als vrijwilliger bij het theater werkten. Ze hebben het vaak ver geschopt, tot zijn genoegen. Zelf was Thijs in 1967 een van de eerste leerlingen aan het Pax Christi. De deken (pastoor) van Druten vond dat er voor het arbeiderskind geen plaats was aan deze Hogere Burgerschool (HBS), maar zijn ouders zetten door. Burgemeester Havermans riep zijn generatie op mee te helpen om Maas en Waal, toen een van de armste gebieden van Nederland, vooruit te brengen.

Columns
Na zijn ziekte en vertrek bij het Agora Theater vond Thijs in het schrijven van columns een nieuwe zingeving. Hij blikte graag terug, vergeleek toen en nu, telkens zoekend naar de menselijke maat. De lezers herkenden zich daarin, hij kreeg veel warme reacties. De eerste column van Thijs verscheen op woensdag 24 juni 2015, precies twee jaar geleden. Begin dit jaar schreef hij, met het oog op zijn naderende afscheid, een column over de dood, welke zijn laatste moest zijn.

Trots
Bij zijn naderende einde constateerde Thijs Vos dat Maas en Waal er heel wat beter voor staat dan in zijn jeugd. Dat het gebied talenten voortbrengt en volop potentie heeft. 'We mogen als Maas en Walers best wat meer trots uitstralen.'

Door Ad van Heiningen