Vierdelige serie in aanloop naar de herdenking op 4 mei, deel 4
Verhalen om nooit te vergeten
Door Wil van den Dobbelsteen
Het landelijk thema van het Nationale Comité 4 en 5 Mei is dit jaar 'Verhalen om nooit te vergeten'. Het Drutens 4 Mei-comité verzorgt in aanloop naar de (aangepaste) dodenherdenking op 4 mei 2020 een viertal bijdragen, aansluitend op dit landelijke thema. De verhalen gaan over hoe het onze joodse medeburgers in voornamelijk Druten en omgeving is vergaan. Dit om (enig) begrip te hebben voor de mede-dorps- of streekgenoten tijdens hun leven en helaas het bittere einde ervan. Deze week het vierde en laatste deel.
Na de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) was in Nijmegen en omgeving het aantal joodse mensen afgenomen tot een aantal van slechts tweeënvijftig in 1951. Of zich onder hen nog joden bevonden, die van geboorte afkomstig waren uit Druten en Horssen valt zeer te betwijfelen. Het aantal joodse burgers in de gemeente Druten was in november 1940 vijfhonderddertig.
Een artikel in De Gelderlander, editie Maas en Waal, van 18 maart j.l. heeft in alle duister iets meer licht geworpen op het hele trieste gebeuren. De achttien uit Druten en de twee uit Horssen afkomstige joodse inwoners verdienen de aandacht. In hetzelfde artikel valt eveneens een zeer zinvolle opmerking te lezen, te weten: 'De Drutense joden zijn twee keer uit de lokale geschiedenis verdwenen. Alle slachtoffers van de nazi-beulen waren al (ver) voor de oorlog uit Druten (Horssen) vertrokken. En daarmee uit de Drutense herinnering. De concentratiekampen wisten hun bestaan vervolgens compleet uit.'
Herinneren
Op de Waalbandijk in Druten is een gedenkteken geplaatst. Ook is in 2016 een verzamelmonument geplaatst op de joodse begraafplaats in Nijmegen aan de Kwakkenbergweg. We kunnen er niet omheen de joodse mensen die ooit in Druten en Horssen hebben gewoond te betrekken bij het gedenken en het vieren van de bevrijding.
Om die reden zullen Jonas A. Drielsma, Hesselina de Jong-Drielsma, Hendrika Gobels-Heimans, Leentje Heimans, Rosalie Heimans, Sara J. Hirsch-Van Zwanenberg, Alberdina Salomon-Van Zwanenberg, Rebecca Klein, Esther L. Leefmans-Elte, Jozef Manassen, Roas van Laar-Manassen, Esther van de Vries-Manassen, Hermanus de Winter, Samuel de Winter, Catharina Bonsee-de Winter; Sophia Kalker-de Winter; Abraham Meijer; Jetje van Leeuwen en Eliza van Leeuwen met naam genoemd worden. Daarmee wordt ook hen een plaats gegeven in de Drutense herinnering.
Dodenherdeking
De gebruikelijke en traditionele herdenkingen op 4 en 5 mei zal in verband met de corona-situatie een aangepast programma kennen. Enkele dagen voorafgaand aan de officiële herdenking worden opnames gemaakt waarbij de vlaggen halfstok hangen, de klokken luiden, gedichten worden voorgelezen, kransen gelegd en toepasselijke toespraken gehouden. Op maandag 4 mei heeft eenieder dan volop de gelegenheid om gedurende de dag zijn of haar bloemen te leggen bij het monument. De herdenking is te volgen via: http/www.video-enzo.nl/4mei/en via het youtube-kanaal.
Iedereen wordt wel verzocht om op die dag de nationale driekleur halfstok te hangen tot aan zonsondergang. Op dinsdag 5 mei kan de vlag uit om te herdenken dat we al vijfenzeventig jaar in vrijheid leven. Het Bevrijdingsvuur zal dit jaar digitaal worden verspreid.