Kerstbal gespot.
Kerstbal gespot. Foto: A-B Schelfhout

Een duik in de geschiedenis: er was eens een kerstbal ...

In menig huishouden van nu, waar de kerstboom tijdens de decembermaand in huis pronkt, zijn kerstballen niet weg te denken kerstversieringen. Groene, rode, zilveren, blauwe, gouden, met glitters en glimmers, alle varianten zijn denkbaar. Tegenwoordig vaak van kunststof in combinatie met een kunstkerstboom, heel praktisch met jonge katten in huis, maar van oudsher van glas.

Door Anne-Bregtje Schelfhout


De kerstbal was niet de eerste versiering in de kerstboom, die al vermoedelijk sinds de vijftiende eeuw werd gebruikt bij christelijke midwinterfeesten. Kaarsen, rode appeltjes, noten, koekjes, houten figuurtjes en slingers van papier tooiden de boom.

Glazen kerstbal

De eerste glazen kerstbal werd waarschijnlijk in de Vogezen (Frankrijk) in 1831 vervaardigd door glasblazer Linder. Het verhaal gaat dat er een tekort was aan appels om de kerstbomen mee te versieren. Zijn idee van de glazen kerstbal sloeg aan. Het kan goed zijn dat Linder als voorbeeld een heksenbol heeft gebruikt.

Heksenbol

Heksenbollen werden in de achttiende eeuw in Engeland gemaakt om kwade geesten, de duivel of heksen af te weren. Ze lagen meestal in de tuin of in de kamer. Zodra een heks of boze geest de bal zou aanraken, werd deze in de bol gevangengenomen. Andere vertelsels gaan er vanuit dat de heksenbollen tot doel hadden om heksen in gezelschap te herkennen, omdat zij geen spiegelbeeld hebben. Weer een ander verhaal vertelt dat een heks juist zo zou schrikken bij het zien van haar spiegelbeeld dat ze zou wegvluchtten. Wat er ook van waar is, de heksenbollen werden met de afname van het bijgeloof steeds meer als versiering gebruikt. Originele heksenbollen zijn vandaag de dag zeldzaam en onbetaalbaar. Dat geldt ook voor antieke glazen kerstballen. Dus wie nog een doosje met deze antiquiteiten op zolder heeft staan, koester ze, zodat ze in lengte van jaren het kerstfeest van nu mogen opluisteren met de nostalgie van toen.

Bron: isgeschiedenis.nl, wikipedia.nl.