Gemeenteraadsverkiezingen 2018
De gemeenteraad
Door Patrick Huisman
De komende maanden besteden we iedere week aandacht aan de gemeenteraadsverkiezingen. Binnenkort de belangrijkste thema's voor de komende jaren, maar eerst nog wat meer uitleg over de gemeenteraad zelf.
Per 1 januari 2017 heeft Nederland 388 zelfstandige gemeenten. Om u een idee te geven: dat waren er dertig jaar geleden nog zo'n 774. De gemeenten worden steeds groter, en dat is een ontwikkeling die nog wel even zal doorgaan. De omvang van een gemeenteraad hangt samen met het aantal inwoners van de gemeente.
De grootste gemeenteraden van Nederland (bij gemeenten met meer dan 200.000 inwoners) tellen 45 leden, de kleinste negen leden (bij gemeenten met minder dan 3.000 inwoners). Het aantal raadsleden, en dus zetels, is altijd oneven. De gemeenteraad in Beuningen bestaat uit eenentwintig raadsleden, de gemeenteraden in Druten en West Maas en Waal tellen elk zeventien raadsleden.
Dagelijks bestuur
Het college van burgemeester en wethouders (B&W) is verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van de gemeente. De burgemeester is voorzitter van de gemeenteraad en van het college van B&W. Wethouders worden benoemd door de gemeenteraad en komen dus niet per se uit de raad. Ze staan soms niet eens op de kandidatenlijst van een partij.
Controlerende taak
Sinds 2002 is er de wet dualisering, en maken wethouders geen onderdeel meer uit van de gemeenteraad. Sinds die tijd heeft de gemeenteraad ook een meer controlerende taak en stelt zij de kaders vast voor het beleid dat uitgevoerd wordt door burgemeesters en wethouders. De bedoeling van dit alles is dat de gemeenteraadsleden minder vergaderen en meer tijd hebben om invulling te geven aan hun taken op het gebied van volksvertegenwoordiging. De laatste jaren blijkt uit diverse onderzoeken dat dit niet altijd lukt, omdat raadsleden nog steeds heel veel stukken moeten lezen.
En nog even een misverstand uit de wereld helpen: een gemeenteraadslid krijgt geen salaris, maar een vergoeding, en die hangt af van de grootte van een gemeente.