Afstand
We leven in een tijd waarin dingen niet meer bij de naam genoemd mogen worden.
Politici weten als geen ander dat een probleem minder schrijnend lijkt als je er een ander etiket op plakt. Herbenoeming wekt bovendien de schijn dat er gewerkt wordt aan een oplossing. Minister Ella Vogelaar begreep dat als geen ander en pakte de probleemwijken in Nederland voortvarend aan. Onder haar bewind werd de achterstandswijk snel gepromoveerd naar prachtwijk, krachtwijk en zelfs Vogelaarwijk. Vogelaar, ooit CPN-lid, maar om pragmatische redenen overgestapt naar PvdA, wist beter dan wie ook wat een nieuw etiket kan bewerkstelligen.
Natuurlijk verandert de maatschappij, onze kijk daarop en dus het taalgebruik. Daarom evolueerde Boldershof in ruim honderd jaar van een tehuis voor idiote meisjes naar een zorginstelling voor mensen met een beperking. Werden uitkeringstrekkers burgers met recht op een gemeentelijke financiële bijdrage, de poetsvrouw interieurverzorger (m/v) en vreemdelingen allochtonen. Het woord allochtoon is, net als migrant, inmiddels niet meer welkom aan onze gesprekstafels. Op verschillende departementen wordt koortsachtig gebrainstormd over politiek correcte termen voor mensen van wie minstens één van beide ouders in het buitenland geboren is. Biculturele burger lijkt kansrijk, ook al klinkt dat als een vette hap van McDonald's.
Het verbaast me hoe ver sommigen gaan in het bedenken van politiek correcte termen. Zo kwam ik laatst op de menukaart van een restaurant tegen: Gebak gemaakt door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Hier is het omgekeerde het geval, dit restaurant wil niets verdoezelen of omzeilen. Het wil zich juist profileren als een bedrijf dat z'n maatschappelijke verantwoording neemt. Dat red je niet meer met vrije uitloopeieren, huisgeteelde bleekselderij en glutenvrij oerbrood. Uit de menukaart blijkt dat niet alleen alle dieren meetellen, maar ook alle mensen. Een mooi gebaar.
Na een heerlijke lunch wilde ik afrekenen met de pin, maar dat kon niet aan tafel. Wel bij de kassa. 'Jullie hebben wel een grote afstand tot de betalingsmarkt', grapte ik.
De jonge vrouw reageerde zoals alleen een ervaren serveerster dat kan.
Woorden zijn niet waardevast,
een glimlach wel.