Tante Lei
Vorige week kruiste in de bossen van Overasselt een onbekend familielid mijn pad. Een vrouw van 83 jaar die me herkende van foto's uit de krant. Ze zei dat we een gemeenschappelijke voorvader hebben: zalmvisser Bart Spann (1835-1915). Deze Duitse visser kreeg met zijn Millingse vrouw Gerrarda tien kinderen.
Een daarvan was Willem Spann, mijn opa van moeders kant. Een van de andere negen werd dus de opa of oma van de vrouw waarvan ik de naam niet meer weet, of niet heb gevraagd. Dat weet ik niet meer, want steeds vaker weigert mijn hoofd me toegang tot mijn privéarchief.
Daar had de kwieke dame desgevraagd nog helemaal geen last van. Ze had wel een verklaring voor de moeite die ouderen soms hebben met het opdiepen van verse of oude herinneringen.
"Dat komt niet doordat ons geheugen achteruit gaat, nee dat komt doordat ons hoofd boordevol zit met ervaringen. Het is dan net als bij een computer die helemaal vol zit, die wordt ook traag." Het kan ook dat de computer door andere invloeden vertraagt, legde ze uit. "Denk maar aan onze tante Lei."
Ik wist meteen waarover ze het had. Aleida Spann was ook een dochter van onze gezamenlijke overgrootvader. Ik heb haar nooit gekend, maar in ons gezin heeft ze mythische proporties aangenomen.
"Denk aan tante Lei", zei m'n moeder waarschuwend als mijn vader op een verjaardagsfeest overmoedig een tweede fles Liebfraumilch ontkurkte.
Blijkbaar was tante Lei ten onder gegaan aan drankmisbruik en was ze in de vooral uit geheelonthouders (kruisverbonders) bestaande familie een afschrikwekkend voorbeeld geworden. Hoewel, later toen de welvaart zorgde dat alcohol met kratten tegelijk het huis werd binnengedragen, werd tante Lei een soort rolmodel. Een geëmancipeerde nathals, een negentiende eeuwse spirituele voorloopster.
"Proost, op tante Lei", toosten we tegenwoordig met dubbele tongen.
Ik heb het even opgezocht in de Spannenstamboom: tante Lei heeft ondanks haar drankzucht bijna de 80 gehaald. Of haar hoofd in haar laatste levensjaren nog helder was, weet ik niet.
Wel dat ze weer is opgediept uit mijn geheugen door een ontmoeting in de bossen bij Overasselt.