De kracht van het persoonlijke verhaal
Namens het 4 Mei Comité Druten,
Wil van den Dobbelsteen
In samenwerking met het 4 Mei Comité Druten publiceerde de Maas&Waler afgelopen maand wekelijks een artikel over de aanloop naar de dodenherdenking op 4 mei. Vandaag het laatste deel, het vervolg van de inval van het Duitse leger in Maas en Waal.
De nazificatie zette zich verder door, en daarmee groeide ook het verzet. Naarmate de oorlog duurde nam ook de algehele schaarste toe. Zo ook de harde aanpak en de dwang van de bezetter. Al in 1941 werden bijvoorbeeld joodse medeburgers geregistreerd en geïsoleerd, met als gevolg het transporteren naar concentratiekampen in Nederland, Duitsland en Polen. De gevolgen daarna zullen inmiddels wel alom bekend zijn.
Verzet
De groei van het verzet startte al legaal in 1941, en illegaal in 1942 en met name in 1943. Ook in het Land van Maas en Waal, ondanks dat daar ook het NSB-gevoel haar intrede had gedaan. Landelijk ontstonden er een drietal verzetsorganisaties, te weten: de 'O.D.' (Ordedienst), de 'L.O.' (Landelijke Organisatie, voor de hulp aan onderduikers) en de 'K.P.' (Knokploegen) met daarnaast de 'R.V.V.' (Raad van Verzet). In het Land van Maas en Waal waren, verspreid over de dorpen, rond de vijfentwintig leden min of meer actief in het verzet. In en om Druten was het minder opvallend, met onder andere in Afferden 'meester' Fijen, in Puiflijk 'meester' P. van Haren en in Deest 'J. Litjens'. Ook was er de zogenaamde 'tomatengroep', waarvan toen deel uitmaakten S. Hamelijnck (hoofd van de R.K. Jongensschool), W. van der Zandt (vml. directeur van het Distributiekantoor Druten), G. van Dinteren (steenovenbaas en bovenmeester) en J. Arts (vml. voorzitter van de Jonge Werkman). Zij gingen samen, met een onderbreking van ongeveer een half jaar voor Hamelijnck, door tot aan de bevrijding op 5 mei 1945.
Samen met anderen vormden zij later, in 1946, een comité tot oprichting van het oorlogsmonument voor de toen gehele gemeente Druten, nabij het Javaplein. Een monument van de hand van Careltje Dericks jr., dat in 1985 werd verplaatst naar de huidige locatie op het Ambtshuisplein in Druten. Hier vindt op 4 mei 2017 de jaarlijkse dodenherdenking plaats.
