Euthanasie uit taboesfeer
Door Elly Hagen
WEURT – Euthanasie is een veelbesproken onderwerp. De moeder van Claudia Roskam heeft, toen ze volledig wilsbekwaam was, een euthanasieverklaring opgesteld. Ze besprak met de huisarts haar wensen en liet de verklaring in haar patiëntendossier opnemen. Maar nadat hun moeder vanwege dementie en blindheid was opgenomen in een gesloten instelling, kreeg de familie te horen dat hun moeder nu wilsonbekwaam en beslissingsonbevoegd was.
In haar boek 'Bitterballen; hoe een demente ex-politica haar euthanasie bevocht,' vertelt Claudia Roskam hoe haar moeder de kracht vond om haar euthanasie bespreekbaar te maken.
Claudia's moeder was een actieve vrouw in de politiek, in besturen en bij de vrouwen van de VVD. Ze was sociaal vaardig, had een duidelijke eigen mening en verkeerde in kringen, die de Nederlandse vereniging voor Euthanasie hebben opgericht.
'Een vriendin van mijn moeder is op hoge leeftijd in het verpleeghuis gekomen en heeft een afschuwelijk einde gehad,' vertelt Claudia. 'Met die vrouw heeft ze veel gesproken over euthanasie. Mijn moeder wilde niet afhankelijk worden en in haar eigen ontlasting moeten liggen. Ook heeft ze altijd gezegd, als ik dement word, wil ik dood. Mijn broer en ik beloofden haar daarbij te helpen. Ze liet dit vastleggen en paste deze euthanasieverklaring regelmatig aan.'
Respectloos
De moeder van Claudia woonde in een seniorenflat in het westen van het land. Toen ze ging dementeren en ook nog blind werd, moest ze verhuizen naar een verzorgingsafdeling. 'Ik heb het gevoel dat haar dementie daar erger werd. Ze kreeg, zonder dat wij het wisten, kalmeringsmiddelen toegediend. Ze ging daarvan hallucineren en werd zodanig agressief, dat ze niet te hanteren was' vertelt Claudia. De agressiviteit kwam naar Claudia's mening ook, doordat haar moeder vond dat ze niet met respect werd behandeld. Anderen beslisten voor haar wat ze wel en niet mocht. Ze kon niet naar het toilet als ze moest, maar kreeg te horen, 'dat kan nu niet, doet u het maar in uw broek.'
Geen regie meer
Ze moest naar een gesloten instelling. Ook in deze nieuwe woonomgeving liep de familie tegen muren op. 'Mijn moeder zat bijna altijd in haar kleine kamertje. Ze zag niets, het was donker en stil voor haar. Ze kwijnde weg doordat ze alleen zat en dan ging ze gillen. Ze had geen regie meer over haar eigen leven,' meent Claudia. 'Wij konden er weinig aan veranderen, want we hadden nauwelijks contact met de verzorging en geriater. Een intakegesprek werd steeds uitgesteld en op een e-mail die mijn schoonzus aan de geriater stuurde, kwam nooit antwoord.'
Euthanasie
Claudia's moeder hoorde in deze instelling dat ze dement was en vond dat verschrikkelijk. Door gebrek aan prikkels en het absolute gevoel dat ze niet overgeleverd wilde zijn aan een ander, werd euthanasie steeds belangrijker voor haar. 'De geriater nam mijn moeders wens wel serieus en ging het gesprek met haar aan. Op een gegeven moment concludeerde hij, dat ze een consistent verhaal had,' vertelt Claudia.
'Ze kreeg ook gesprekken met een psycholoog en SCEN-arts. Het wachten daarna duurde ontzettend lang, 'Ik heb vaak gedacht, dit doe je iemand die dood wil toch niet aan?' Dat was ook heel moeilijk voor mij, als kind. Je wilt haar niet dood, maar je wilt wel wat zij wil.' Op 28 juli 2015 werd de euthanasie uitgevoerd.
Bitterballen
De periode in het verpleeghuis is in het boek beschreven. Claudia wil hiermee een pleidooi houden voor eerlijkheid naar mensen die dement zijn.
'Ik wil met dit boek meedoen aan de discussie en bereiken dat het onderwerp 'euthanasie bij dementen' uit de taboesfeer komt. Ik hoop dat ik mensen er op kan wijzen, dat tijdig met een arts praten en vastleggen wat je wilt ontzettend belangrijk is voor later. Het boek van Claudia zet aan tot nadenken en krijgt goede recensies van mensen die het gelezen hebben. Het is online, via bol.com te koop.