Mooi beslagen hoeven
In deze zesdelige serie belichten we beroepen uit vervlogen tijden: oude ambachten uit Maas en Waal. Gelukkig zijn er ook nog ambachten die heden ten dage worden beoefend. De Maas&Waler sprak met een zestal gepassioneerde ambachtslieden.
Door Hanneke Sizoo
Zijn bus staat met open deuren geparkeerd naast de stal van melkerij Lemmers in Dreumel. Binnen kapt hoefsmid Pieter Heiden het hoorn uit de hoef van een paard. Pieter: 'Deze heeft het vaker meegemaakt, hij laat het rustig over zich heen komen, dat scheelt.'
Pieter Heiden was ooit de jongste hoefsmid in Nederland. Op zijn zeventiende volgde hij de opleiding in Deurne, waarna hij voor zichzelf begon. Ruim vijfentwintig jaar later kan hij zeggen dat hij geen dag zonder werk heeft gezeten. Goed werk afleveren als hoefsmid is het geheim, dan word je automatisch teruggevraagd.
Pieter heeft veel vaste klanten, van Alblasserdam tot Maas en Waal. Het zijn vaak grote stallen waar hij meerdere paarden per bezoek beslaat. Meestal zijn het sportpaarden, maar ook wordt hij regelmatig door particuliere paardenbezitters gevraagd voor speciale voetproblemen. In de regio Maas en Waal zijn er een stuk of zeven hoefsmeden, vertelt Pieter. 'Je moet niet vergeten: paarden zijn het tweede exportartikel in Nederland. Het is een branche waar veel geld in omgaat.'
Bijten of een klap
In de bus brandt de oven op vol vermogen. Pieter haalt er een gloeiend heet hoefijzer uit en smeedt het op het aambeeld in de juiste vorm. In de ronding slaat hij een 'opzet', zodat het paard zijn voet tijdens het lopen goed kan afwikkelen. Om te passen legt hij het ijzer kort onder de hoef. Het schroeien, het sissende geluid en de rook is voor jonge onervaren paarden soms reden om in paniek te raken, daarom worden ze een enkele keer wel eens verdoofd. Pieter: 'Als ze twee of drie keer beslagen zijn dan kennen ze het wel. Toch kan het bij ieder paard gebeuren dat ze het ineens zat zijn en je dan bijten of een klap geven. Daar moet je altijd op bedacht zijn.'
Precisiewerk
Na het passen koelt Pieter het ijzer af in een emmer water, vijlt het bij, pakt de juiste nagels en slaat het ijzer onder de hoef. Een precisiewerkje: niet te veel aan de rand, maar ook niet te veel in het midden. Pieter buigt de punten van de nagels aan de zijkant van de hoef om en vult de gaatjes met stopverf. Dan wordt de hoef met speciale olie gelakt en staat het been van het paard mooi recht op de hoef. 'Als je niet goed bekapt belast je het been verkeerd, dat zie je meteen. En dat gaat natuurlijk ten koste van de prestatie.' Pieter praat gepassioneerd over zijn vak. De kick? 'Wanneer een paard dat door jou beslagen is optimaal presteert. Of, zoals verschillende keren is gebeurd, kampioen wordt. Dan ben ik wel trots.'
Hoefsmid is een fysiek zwaar vak. Tijdens het werk sta je vaak voorover gebogen. Je belast vooral je rug, maar ook je polsen en ellebogen. Een goede arbeidsongeschiktheidsverzekering is geen overbodige luxe. Pieter houdt er rekening mee dat hij niet door kan werken tot zijn 65e. 'Maar zover is het nog lang niet. Wanneer mijn kinderen wat ouder zijn hoop ik vaker in de gelegenheid te zijn mee te gaan naar het buitenland, om daar tijdens concoursen de paarden te begeleiden. Want het is prettig om dan de eigen hoefsmid bij de hand te hebben.'
Hans Bink van het UWV:
'Het beroep van hoefsmid wordt veelal uitgeoefend als zelfstandig ondernemer. Voor UWV is het hierdoor een 'onzichtbare' beroepsgroep, waarvan geen vacatures in omloop komen', aldus Bink.
'Dit beroep staat momenteel, net als diverse andere ambachten, wel flink in de spotlights. De baankansen van specialistische ambachtelijke beroepen zijn vaak goed, maar krimp, vergrijzing en onbekendheid met deze beroepen zorgen voor teruglopende werknemers en studenten aan de opleidingen. Het is dus in ieder geval voor jongeren op dit moment een interessante optie om zich bij hun beroepskeuze ook te oriënteren op dit beroep en zich te laten informeren door de MBO- scholen.'