Van tin kun je echt alles maken
In deze zesdelige serie belichten we beroepen uit vervlogen tijden: oude ambachten uit Maas en Waal. Gelukkig zijn er ook nog ambachten die heden ten dage worden beoefend. De Maas&Waler sprak met een zestal ambachtslieden.
Door Hanneke Sizoo
Als dertienjarig jongetje verdiende hij wat geld bij, door bij zijn oom en tante de vloer te vegen in de werkplaats van de tingieterij in Alphen. Eigenlijk is hij daarna nooit meer weggegaan. Martijn van Zon studeerde werktuigbouwkunde, maar besloot dat hij het werk in de tingieterij toch leuker vond. Na het overlijden van zijn oom Ties, nu zeven jaar geleden, werd Martijn samen met zijn tante Corrie eigenaar van het bedrijf.
In de werkplaats staan stellingkasten vol met ronde genummerde siliconen mallen. Martijn trekt een mal open, waarin de afdruk is te zien van wel twintig anjers, die met hun steel in het midden samen komen. 'Deze maken we in opdracht van het ministerie van Defensie,' vertelt hij. 'Iedere militair die uitgezonden wordt geeft de anjer na terugkomst aan een dierbare, die op hem of haar heeft gewacht.'
Glimmende koetjes
Op een tafel staat een hele rij glimmende koetjes, besteld door een voederfabrikant, om cadeau te doen aan boeren met koeien die 100.000 kilogram melk hebben geproduceerd. Martijn: 'Je ziet steeds vaker dat bedrijven afstappen van goedkope relatiegeschenken uit bijvoorbeeld China. Ze willen een duurzaam product, liefst van Hollandse makelij. Het leuke is dat je van tin alles kunt maken wat je maar wilt.'
Kampioensschalen
Martijn legt uit dat er twee manieren zijn om tinnen producten te maken: gieten en forceren. Voor het gieten worden de mallen gebruikt, voor het forceren is er een speciale machine. Een ronde tinnen plaat wordt al draaiend in elk gewenst model gedrukt, met behulp van verschillende 'forceerstalen', tangen in allerlei soorten en maten. Martijn trekt een riem langs zijn rug, waarmee hij zichzelf verankerd aan de forceerbank, zodat hij veel kracht kan zetten tijdens het draaien. Hier worden de kampioenschapsschalen voor het voetbal gemaakt, de grote trots van dit bedrijf.
'Iets maken vanuit het niets, dat vind ik mooiste,' zegt Martijn. 'Zeker als het exclusief is. Daarnaast produceren we natuurlijk ook grote partijen. Duizenden medailles bijvoorbeeld, worden er vanuit Alphen verstuurd, zowel naar binnen- als buitenland. Dat soort opdrachten hebben we ook nodig om de schoorsteen te laten roken.'
Showroom
Wie denkt dat tin niets anders is dan het mat grijze melkkannetje bij oma op tafel heeft het dus mis. Ook de showroom bij de tingieterij laat zien dat er van alles wordt gemaakt, in allerlei 'kleuren': van mat grijs tot een glimmende zilverkleur. Sieraden, kandelaren, vazen en lampen, maar ook allerlei asdoosjes en siervoorwerpen om een beetje as van een overledene in te bewaren. 'Het gaat erom dat mensen de waarde van tin weer ontdekken en zien wat je er allemaal mee kunt doen. Bovendien is het een schoon product, het wordt zelfs verwerkt in de binnenkant van conservenblik.'
Rondleiding
Nu het voorjaar weer begint komt de stroom bezoekers aan de tingieterij ook weer op gang. Regelmatig rijdt er in Alphen een bus over de dijk, op weg voor een rondleiding en een kop koffie. 'Ik houd van de gezelligheid die dat met zich meebrengt', zegt Martijn. 'De mensen zijn een dagje uit en hebben plezier. Toch mooi hè, dat dit allemaal gebeurt in zo'n klein dorp als Alphen', zegt hij trots.
Meer informatie over de tingieterij en de mogelijkheden om een kijkje achter de schermen te nemen: www.oudeambacht.eu.