Zorgen over monumentenzorg Puiflijk

Aan de leden van de gemeenteraad en leden van college van burgemeester en wethouders en leden van de monumentencommissie van Druten.

De bebouwde geschiedenis van Puiflijk staat nog steeds onder druk.

Uit een inventarisatie is vastgesteld dat na 1950 in Puiflijk meer dan 53 panden zijn gesloopt.

Een deel bestond uit monumentale gebouwen en velen waren karakteristiek voor de geschiedenis en beeldbepalend voor het dorp Puiflijk.

Het complex De Linde is verkocht aan de gemeente Druten met bestemming woningbouw of dorpshuis. Bij de eerste schetsen voor een dorpshuis op deze plek is de gehele oudbouw alweer in gedachten gesloopt. 

Het past kennelijk niet om het waardevolle deel van deze oudbouw uit de 19de eeuw in de nieuwbouw te integreren, of de opdracht is niet duidelijk aan de architect verleend.

Het oude deel van het pand De Linde is ongeveer 150 jaar oud, toen gebouwd als woonhuis, café, berging en mogelijk veestalling. Aan de Meerstraatzijde was een zogenaamde doorrijstal voor tijdelijke rust voor de paarden aanwezig, als de voerman of koetsier zich in het café wilde verpozen. Deze herberg met doorrijstal gaf status aan het complex voor de reizigers met paarden die op reis waren. Het was een gebruikelijk voorziening voor het toen gebruikelijke wegvervoer per paard en wagen.

De opbouw van het oude pand is meteen als café met woning gebouwd en magazijnen. Dit geeft een bijzondere karakteristiek van een pand dat voor de handel was bestemd. Dit in tegenstelling tot de gemiddelde boerderij in het dorp.

Rond 1961 is deze doorrijstal gesloopt bij de realisering van een grotere zaal naast de caféruimte. In de zeventiger jaren is de gehele westgevel voorzien van een nieuwe buitenmuur, om de oude heen gebouwd, en zijn toen vele ramen naar de mode van die tijd in de gevel geplaatst.

Op de oude plaatjes zijn nog de afbeeldingen van de zes ruit-empireramen te zien, karakteristiek voor de bouwperiode uit die tijd. De huidige kozijnen zijn na 55 jaar weer aan vernieuwing toe, dus bouw de oude raampartijen met isolatie weer terug zoals het ooit was.

Bij herbestemming van het oude deel van het complex moet na aanpassing rekening worden gehouden met de historische waarde van dit pand, of het nu wonen of dorpshuis zal gaan worden.

Rijk en de provincie streven in hun monumentenbeleid naar kwaliteit, identiteit en herkenbaarheid van onze leefomgeving. De gemeente deelt deze gedachte via de leden van monumentencommissie, waarbij onder anderen twee deskundigen van het Gelders Genootschap in een vergadering van 23 augustus 2021:

‘Gestreefd moet worden naar het behoud van het dorpse karakter van Puiflijk, door cultuurhistorische waardevolle bebouwing en agrarische bebouwing zoveel mogelijk in stand te houden. De commissie adviseert om de cultuurhistorische bebouwing mee te nemen in het traject van beschermde dorpsgezichten.’

Als bij de herbestemming alle rafelachtige verbouwingen van de laatste decennia worden verwijderd en de gevels met juiste raampartijen worden ingericht zal het een prachtig stuk geschiedenis uitstralen op de kruising van Houtsestraat-Koningstraat-Meerstraat-Tabaksveld.

De laatste 75 jaar verkeert de historische en karakteristieke bebouwing in Puiflijk in een spanningsveld. De herbestemming vereist zorgvuldigheid en kennis van zaken om de cultuurhistorische waarden van gebouwen en hun geschiedenis duurzaam te beschermen.

Voor het pand De Linde moet dit erfgoed genietbaar worden gemaakt voor bewoners bezoekers en passanten, en deze een blik gunnen is de rijke geschiedenis die op dit belangrijke kruispunt aanwezig is.

Ingezonden door: Jan Reijnen
Technische adviseur van Erfgoedvereniging Heemschut