Eigen windpark helpt ook bij bestrijden energiearmoede

Niet iedereen weet het: bijna een op de tien huishoudens in ons land leeft momenteel in energiearmoede. Ze hebben hoge energiekosten, wonen meestal in een huis dat niet goed is geïsoleerd en hebben een laag inkomen. Gebaseerd op cijfers van de rekenmeesters van het CBS heeft TNO afgelopen zomer onderzoek gedaan naar aard, omvang en regionale spreiding van de energiearmoede in ons land. Wat blijkt? Versnelling van de energietransitie helpt bij de bestrijding van energiearmoede. Dat is niet alleen van belang voor de getroffen gezinnen, maar zal ook een vliegwieleffect hebben voor de hele transitie.

Volgens de definitie die TNO hanteert, is er sprake van energiearmoede als huishoudens over een laag inkomen beschikken in combinatie met hoge energielasten dan wel een woning van energetisch onvoldoende kwaliteit. Het gaat om 550.000 huishoudens, zo’n zeven procent van het totaal. De hoge energieprijzen van de afgelopen maanden hebben dit aantal (veel) verder laten stijgen. Het is een hele ongewenste ontwikkeling.

Hoe voorkomen we energiearmoede in onze gemeente? De transitie van fossiele brand- en grondstoffen naar een duurzame energiehuishouding biedt kansen. Energierechtvaardigheid heeft veel kanten. Zo gaat het bij burgers om verschillende vragen. Kunnen zij de extra energiekosten blijven betalen? Worden ze betrokken bij, voor hen, best ingrijpende zaken als de plaatsing van een windpark in hun buurt? En kan iedereen (financieel) profiteren van de komst van zo’n windpark?

Huishoudens zien de energierekening momenteel snel hoger worden. De verwachting is dat de energiekosten de komende jaren verder zullen toenemen. Het drukken van de energierekening met (maatschappelijk eigendom van) lokaal geproduceerde windstroom is een belangrijke kans. Windenergie is in de totale productie van duurzame energie van groot belang voor een werkbare energiemix én voor het beperken van de maatschappelijke kosten van de energietransitie. Van alle duurzame energiestromen heeft windenergie de laagste kosten voor de belastingbetaler. Op het stroomnet is de noodzakelijke infrastructuur voor windstroom een factor 4 goedkoper dan die voor andere groene stroombronnen. Hiernaast biedt windenergie het beste perspectief voor inwoners voor financiële participatie. Denk hierbij aan het rendement op een ‘eigen’ stukje windmolen, de kansen om de directe omgeving van het windpark te versterken (verduurzamen) met de opbrengsten van een omgevingsfonds en de mogelijkheden voor financiële vergoedingen voor direct-omwonenden.

Energiecoöperaties zoals EnergieVoorVier kunnen bij financiële participatie een belangrijke verbindende schakel zijn tussen initiatiefnemers en omwonenden. Sterker nog: energiecoöperaties kunnen initiatiefnemer zijn. In Beuningen wordt Windpark Beuningen voor 50% eigendom van EnergieVoorVier, van de inwoners dus. Het ideaalbeeld hierbij is dat we financiële participatie niet beschouwen als de spreekwoordelijke ‘spiegeltjes en kraaltjes’ om mensen voorstander te maken, maar dat leden van de energiecoöperatie, inwoners van Beuningen en omwonenden van het projectgebied trots zijn (of worden) op hun bijdrage aan het tegengaan van de klimaatverandering. Onze overtuiging is dat profijt voor de inwoners cruciaal is voor het draagvlak én het tempo waarmee de energietransitie lokaal/regionaal kan plaatsvinden.

Als alles volgens plan verloopt, neemt de gemeenteraad op 23 november een besluit over het bestemmingsplan voor Windpark Beuningen. Vanzelfsprekend hopen we op een positief besluit. Als het om de energietransitie gaat, is leiderschap bij lokaal bestuur essentieel. Leiderschap betekent inhoudelijke afwegingen maken en - uiteindelijk - met de beste kennis van dat moment tot keuzes komen en die doorzetten. De positie van de inwoners staat voorop: lokale opwek van groene stroom, waarbij de inwoners meedelen, is gewoon het allerbeste idee om de energietransitie te laten slagen. Tegelijkertijd draagt een eigen windpark bij aan het tegengaan van energiearmoede. Veel duurzamer kan het niet.

Patrick Beusker, voorzitter energiecoöperatie EnergieVoorVier en mede-initiatiefnemer Windpark Beuningen