Druten wil verbreding Maas en Waalweg

Ingezonden door Henry Engelaer

De van Heemstraweg en de Maas en Waalweg in relatie tot het begrip ‘aan de laatste mem hangen’.

Plannen tot reconstructie van het weggedeelte tussen Druten en het knooppunt Ewijk, hebben mij opnieuw hogelijk verbaasd.

In de lange geschiedenis van de beide wegen heeft met name het dorp Beneden-Leeuwen in alle fasen van de negatieve ontwikkelingen van de huidige infrastructuur het meeste te leiden gehad en dreigt daar nu opnieuw slachtoffer van te worden. Voor de vuist weg mijn visie!

Ik neem u daarvoor mee in mijn mijn vroegste jeugdherinneringen. Als vijfjarige mocht ik in 1939 van mijn ouders vanuit Nijmegen via de van Heemstraweg, die toen nog betrekkelijk nieuw was, uit logeren bij de familie de Waal, aan het einde van de Leegstraat in Winssen. In het voor- en najaar was het al donker als we met paard en wagen het erf van de boerderij opreden. Wim de Waal had dan zijn groenten en aardappelen op de groothandelsmarkt in Nijmegen verkocht.

In augustus1940, ik was toen bijna zes jaar, reed ik bij mijn moeder achterop de bagagedrager met een kussen onder mij achterste, eveneens van uit Nijmegen naar Deest over die van Heemstraweg. We bezochten mijn vader die daar met zijn binnenschip op de dwarshelling van de scheepswerf stond.
Door familieomstandigheden woonde ik van mijn 14de tot mijn 20ste levensjaar in Deest. Ik bezocht daar de avondambachtsschool en een speciale scheepsbouwvakschool en reed daarvoor vijf keer per week met de fiets over de van Heemstraweg naar Druten. Je reed toen nog rechts af, via een schuin van de van Heemstraweg aflopende weg met bomen, 150 meter oostelijk van waar nu de eerste rotonde ligt, naar de Mr. van Coothstraat. De oudste inwoners zullen zich dat nog herinneren.

Die Heemstraweg liep nog wel door tot het huidige Javaplein, maar was vanaf die weg rechtsaf, afgesloten voor het verkeer. In die tijd bezocht ik wel eens de bioscoop in Beneden-Leeuwen. Ik koos er dan voor om via Druten en de Heersweg over de dijk naar Leeuwen te rijden. Pas in 1959 is de weg verder doorgetrokken via Zaltbommel tot in Nieuwendijk en vormt aldus vanaf de Andelse sluis de langste weg van Nederland met dezelfde naam en geheel gelegen in onze provincie!
Beetje trots kunnen we daarop wel zijn. Echter niet op de manier waarop het westelijk gelegen gedeelte van het land van Maas en Waal op de doortrekking van die weg heeft moeten wachten. Noteer hier voor de eerste keer de onderwaardering voor dit gebied!

Verder over de ontsluiting of zo u wilt de bereikbaarheid, voer er in die tijd in Druten nog een heel ouderwetse gierpont. Dat is een vaartuig zonder motor, met een lange staaldraad verbonden aan een anker op de bodem in het midden van de rivier, die dan door manipulatie met zijzwaarden, naar de andere oever zwierde. Uiterst primitief dus! Bovendien een enorm obstakel voor de scheepvaart en het wegverkeer. Ga maar na. In die tijd voeren er nog sleepboten met soms wel vier tot vijf schepen achter zich aantrekkend en daarbij stroomopwaarts varend, soms voor de pont wel een oponthoud van een half uur of meer konden veroorzaken.

Ook vanaf Wamel naar Tiel was er zo’n oeververbinding, al was deze pont toen al wat wendbaarder en sneller, dus zonder die lange draad, met een opzij liggende motorsleepboot uitgerust. Na aanleg van de Noord-Zuidweg in het kader van de ruilverkaveling en verbetering van de Noord-Zuidverbinding, kwamen er zowel in Druten als wel in Wamel, twee nieuwe moderne ponten in de vaart. Door de inzet van die aanzienlijk wendbaardere en snellere ponten was dit een redelijke verbetering van de situatie. Echter niet voor lang. Met het snel toenemen van het scheepvaartverkeer werden die mooie nieuwe grote veerponten eveneens een enorm obstakel voor de scheepvaart en dus niet meer te handhaven. Normaliter zou je dan verwacht hebben dat het Rijk en de provincie actie gaan ondernemen, waarmee dat probleem wordt opgelost. De aanleg van een brug is daarvoor een oplossing zo redeneert men.
Ik mag niet zeggen dat het zo gegaan is, maar het zou me niet verbazen dat ze destijds Willie Hol, gedeputeerde in de Provinciale Staten en wethouder van de gemeente Wamel hebben benaderd en hem als de grote voorvechter van de aanleg van de brug naar voor hebben geschoven. Iedereen enthousiast en blij. Een brug, dat is andere koek!!

Willie Hol krijgt alle ‘credits’ om het plan te promoten. Op zichzelf prachtig, prachtig! Maar wat nu als je moet concluderen dat er geen geld is? Althans niet voor Maas en Waal? Dan is er altijd wel een grote slimme natte aannemer die daarvoor een oplossing heeft. Besloten wordt een tolbrug te bouwen. Om het hele plan nog wat geloofwaardiger te maken wordt ook het plan geopperd dat de weg over de rivier zal worden doorgetrokken richting Megen en ook daar met een brug over de Maas zal worden aangesloten op de ook daar geplande nieuwe route richting het zuiden. De tolheffing zou daardoor dus aanzienlijk breder gedragen worden. Het idee van een tolweg op zich is natuurlijk al een ernstige benadeling van de plaatselijke bevolking. Om vanuit, of naar je woonplaats toe te rijden, b.v. Amsterdam of Rotterdam en daar dan twee keer voor te moeten betalen is toch eigenlijk een belachelijk idee! Rijkswaterstaat was echter wel lekker goedkoop van een gigantisch probleem verlost!
Ik zou bovendien de Amsterdammers en de Rotterdammers wel eens gehoord willen hebben indien zij bij het uitrijden van hun stad staande zouden zijn gehouden om te moeten betalen om verder te mogen rijden.

Als de brug klaar is en de weg dwars door Maas en Waal niet wordt aangelegd, wordt dus alleen het heel dunbevolkte West Maas en Waal opgezadeld met de tolheffing om de exploitatie van de brug mogelijk te maken. Vrijwel alle verkeer dat nu de brug passeert is dus lokaal verkeer. Ergo, voor de tweede keer wordt West Maas en Waal voor de gek gehouden en ernstig benadeeld. Noemt u mij een vergelijkbare situatie! Er waren destijds publicaties die luidden: “De brug loopt van niks naar nergens”.
Gedurende de periode dat er tol is geheven, is mij dat, met mijn betrekkelijk kleine bedrijf, op zo’n 250.000,00 gulden komen te staan! Ik schreef het al, door de tolheffing werd de brug uitsluitend voor lokaal verkeer gebruikt en nauwelijks nog gebruikt voor doorgaand verkeer. Toen de tolheffing werd opgeheven, veranderde dat, hetgeen tot ernstige consequenties leidde. Inmiddels was de de Maas en Waalweg aangelegd. Niet zoals logischerwijs verwacht had mogen worden, werd die weg echter vanuit oostelijke richting, niet verder aangelegd dan de aansluiting met de Noord- Zuidweg i.p.v. doorgetrokken te worden naar de tolbrug. Dat was dus de derde keer dat westelijk Maas en Waal in de kou kwam te staan.

Erger was, dat als gevolg van het gereedkomen van dat eerste stuk Maas en Waalweg en het opheffen van de tol, er plotseling nogal wat chauffeurs kozen, om bij vermeende filevorming op de A15, toch die brug maar te nemen om het mindere gedeelte van de reis via de van Heemstraweg en de Noordzuidweg, hun weg over de Maas en Waalweg naar het oosten te vervolgen. Dat was dus de vierde keer dat met name Beneden-Leeuwen zeer zwaar belast werd. Dit probleem werd enigszins opgelost met de aanleg van de doorgetrokken Maas en Waalweg.

Over de doortrekking van dat gedeelte van de weg is heel veel te doen geweest. Er zijn destijds negen tracés ontworpen en naar mijn mening had die weg niet al die bochten hoeven te krijgen en had ook niet zo noordelijk ten zuiden van het dorp Beneden-Leeuwen moeten komen te lopen. Maar veel laakbaarder was nog dat de weg, nota bene, met een te verwachten toenemende verkeersintensiteit, een mindere status kreeg dan het eerste gedeelte. Dit is dus de vijfde misser in alle plannen.

En nu als klap op de vuurpijl word er het plan gelanceerd om vanaf Druten de weg in één richting tweebaans te maken. Hoe kun je het verzinnen? De geschiedenis zal zich herhalen. Nog meer verkeer dat vanaf de A15 via de brug zijn weg vervolgt, zal nu weer het risico nemen deze route te kiezen, in de verwachting dat het tenminste op het verbrede stuk weg verderop weer beter zal doorstromen.

Kan een beleidsman de West Maas en Waler bewijzen, garanderen, dat het verkeer dat zich alleen vanuit Druten op de weg aansluit, die verbreding noodzakelijk maakt?

Denk het niet en aldus is dit de zesde misser op een rij en allemaal ten koste van de West Maas en Waler. In een van de columns heeft Bert Luijpen het over de miskenning van Den Haag en de Randstad naar de regio in bijna alle kwesties. Nog kwetsender is de grove onderwaardering van een gebied te ervaren dat generaties lang al tussen Noord en Zuid heeft moeten kiezen en daarmee ook altijd onderbedeeld is gebleven op het gebied van heel veel ontwikkelingen en voorzieningen. Beneden-Leeuwen had ooit twee zwembaden, die beiden niet aan de normen voldeden. Het had een sporthal die niet aan de normen voldeed en ook het huidige gebouw heeft zijn beperkingen. Dat leidt er toe dat je jezelf miskend gaat voelen en persoonlijk doe ik dat ook! Maar misschien is het nog niet te laat!!!

Ondanks dat er onder het ingezonden stukje dat ik al over de foute plannen van die reconstructie schreef en waarbij alleen mijn naam vermeld werd, hebben mij dat toch een aantal steunbetuigingen opgeleverd. Dat is voor mij de reden geweest om niet bij de pakken neer te blijven zitten. Ik zoek naar mogelijkheden, initiatieven en naar mensen met enige kennis van zaken, om te bezien of we via gezamenlijke inspanningen niet toch tot aanpassing van de plannen voor de Maas en Waalweg zouden kunnen komen. Daarbij denk ik aan een paar doorgewinterde lokale politici en een aantal maatschappelijk betrokken ondernemers en of inwoners. Let wel, elke steunbetuiging zou van invloed kunnen zijn! Ik hoor dus graag van u en waarvoor bij voorbaat dank!

Henry Engelaer, Beneden-Leeuwen.
Reageren via e-mail: adioslabor@hotmail.com