De Maas en Waler Dat ben ik: Willy van Zon

In de rubriek 'de Maas & Waler dat ben ik' maken we wekelijks kennis met een inwoner van deze regio. Wie zijn ze, wat doen ze en waarom wonen ze hier. Maar ook, wat zouden ze graag toevoegen aan de regio? En aan welke plek hebben zij bijzondere herinneringen? Het resultaat, bijzondere portretten van gewone mensen met een eigen verhaal.

Naam:                Willy van Zon
Leeftijd:                65 jaar
Woonplaats:        Alphen

'Ik ben een geboren en getogen Alphenaar. Waar ik nu woon, speelden we vroeger in de weilanden, hier rondom waar nu het huis staat. Wist je dat Alphen het laagstgelegen en meest westelijke dorp van Maas en Waal is? Ik heb een bouwkundige achtergrond, maar na tien jaar in de bouw gewerkt te hebben, kwam ik terecht bij het waterschap. Coördinator beheer en onderhoud was ik daar. Dat heb ik veertien jaar gedaan. Hierna ben ik zeven jaar onderhoudscoördinator geweest in de Bommelerwaard, tot aan Loevestein toe.'

De grote evacuatie

In 2003, na een grote reorganisatie begon Willy als dijkbeheerder in Maas en Waal en de Ooijpolder. 'We hadden 125 kilometer primaire waterkeringen om te beheren en 40 kilometer secundaire; samen met vijf collega's beheerden we een enorm uitgestrekt gebied: 1056 kilometer aan dijken en kaden vanaf de Duitse grens tot aan Kinderdijk. Ons doel was uiteraard de dijken veilig te houden.' Hij kijkt vanuit zijn woonkamer over de velden heen, die hij in zijn werkzame leven hielp droog te houden. Nu is hij met prepensioen, sinds 1 februari. 'Ik heb altijd gezegd: ik werk tot mijn 65^e, dan vind ik het wel genoeg. Natuurlijk kan ik het watergebeuren niet helemaal loslaten, nee. Ik ga nu bijvoorbeeld met regelmaat voorlichting geven op basisscholen, en dan leg ik de kinderen met plezier van alles uit over waterkeringen en dijkbeheer. En over de vele eeuwen die er nodig waren – sinds de dijkbrief van graaf Reinald in 1321 – voordat men eindelijk eens een goede waterbeheersing in deze streek op poten wist te zetten. De grote evacuatie van 1995 heeft veel indruk op mij gemaakt. Het was op 1 februari precies 24 jaar geleden. Het bleef maar regenen en regenen, en de rivieren stegen. Ik was toen coördinator van het dijkvak Afferden-Dreumel. Op mijn verjaardag moesten ze in Limburg al vertrekken. Daarna werden de dijken hier voor alle verkeer gesloten en werd er een dringend evacuatieadvies uitgegeven voor 75.000 inwoners. Het water steeg bij Lobith tot 16.63 meter, dat is nota bene negen meter hoger dan de stand van afgelopen zomer! Negen meter! Kun je je dat voorstellen? Iedere morgen hadden we overleg op de dijkpost in Druten. We waren er helemaal niet gerust op, en de situatie bleek alsmaar slechter en slechter te worden. Zandzakken moesten er komen, ten westen van de Prins Willem Alexanderbrug en nabij de scheepswerf in Dreumel. We zagen de waterkering voor onze ogen afkalven. Niemand wist hoe het af zou lopen, een spannende tijd was het. Politie, brandweer, aannemers, loonwerkers en anderen werkten in grote saamhorigheid samen om zandzakken te regelen en op de juiste plekken te leggen. Toen de wind plotseling draaide, kwam Ochten in de problemen, maar angstaanjagend vond ik pas echt de gladde waterspiegel op de Waal toen het helemaal ophield met waaien. Toch was het leed toen geleden. Het goede van deze problemen was dat de dijken daarna in versneld tempo verzwaard werden. Gelukkig is het nooit tot een doorbraak gekomen.' Willy benadrukt dat hij het belangrijk vindt dat inwoners van her rivierengebied bij de waterschapsverkiezingen gaan stemmen. 'Het gaat natuurlijk ook om onze veiligheid, vergeet dat niet.'

Ontzanding

Zijn hobby, hoe kan het ook anders, vloeit voort uit zijn vroegere werk. Hij is nu beheerder van een natuurgebied vanaf de kern van Alphen langs de Maas tot in de richting van Dreumel. Het wordt bevolkt door grote grazers, Galloways, en er heeft een grootschalige ontzanding plaatsgevonden. De ontzander, Nederzand, heeft daar nu een prachtig natuurgebied achtergelaten en er ook vele kilometers fiets- en wandelpaden aangelegd, zodat je daar nu kunt genieten van een ruige natuur met een kleurrijke begroeiing, maar ook van zaken zoals de stuw van Lith, en een 150 meter lange vistrap. Benedenstrooms van de stuw kun je zelfs nog de invloed van de getijden van de zee merken. 'Het is voor mij een ideale plek om mijn hobby uit te leven', glimlacht hij.

Leefbaarheid

Alphen is groots in zijn samenwerking, zegt Willy. Waarom? 'De vele vrijwilligers die zich belangeloos inzetten voor de tennisclub, de voetbalvereniging, Wham, Dorpsplatform, Pleinpop en meer maken Alphen tot een leefbaar dorp, ondanks het geringe aantal inwoners. En natuurlijk zijn we met zijn allen gewoon trots op deze prachtige omgeving', besluit Willy.

Door Ton van Hulst