Telefoonterminologie: ‘Pap, ik heb het Pax Christi aan de lijn’

MAAS EN WAAL - Dat taal leeft, hoeft geen betoog. En ook niet dat elke taal woorden overneemt van andere talen. Zo zijn bijvoorbeeld vanuit het Nederlands cookie, snooper en waffle (koekje, snoeper en wafel) in het Engels overgenomen; beslit en pamili (besluit en familie) in het Indonesisch en kermesse en affaler (kermis en afhalen) in het Frans. Ook veel Nederlandse woorden uit de scheepsvaart zie je in andere talen terug, zelfs in het Russisch.

Sommige woorden verdwijnen, veranderen of sommige zijn nieuwkomers of blijvertjes. En die blijvertjes zijn soms grappig, omdat de techniek vaak sprongen heeft gemaakt, die de taal niet kan bijhouden of er is geen behoefte om te taal aan te passen naar de realiteit.

Wat dacht u van: ‘Mam, ik ga hangen’, als kindlief het gesprek via de mobiele telefoon wil stoppen. Hangen stamt nog uit de tijd dat de hoorn van de telefoon aan de haak werd gehangen of op de haak werd gelegd om het contact te verbreken. Dan hebben we het over een tijd voor de Tweede Wereldoorlog.

Nog eentje: ‘Wil jij het nummer draaien?’ Het gaat dan niet om een plaatje draaien, heel erg in geweest, toen een tijdje uit en nu weer in. Nee, het gaat om het intoetsen van de nummers, terwijl dat vroeger met een draaischijf ging. Intoetsen is ook alweer achterhaald, het is nu intikken?

Deze is ook grappig: ‘Pap, ik heb het Pax Christi aan de lijn!’ Waarschijnlijk wordt niet het snoer van de oplader bedoeld, maar gaan we weer terug in de tijd dat de telefoon nog verbonden moest zijn met lijnen, een voor stroom en een draadverbinding om contact te hebben met de ander. De term ‘bellen’ heeft overigens niets te maken met een ringtone of het overgaan van een ouderwetse telefoon. Die komt van de uitvinder van de telefoon: de Schot Alexander Graham Bell.

Kortom, sommige spreekwoorden en uitdrukkingen zitten steevast in het zadel van de Nederlandse taal, daar kan geen techniek tegenop. 

Voor de liefhebber: bij Kringloop de Oude School hebben ze een ruime voorraad aan draaitelefoons.

Door Anne-Bregtje Schelfhout