Aan het Volk van Nederland

In een tijd van politiek tumult en Haagse intriges is het goed om terug te kijken naar de wortels van onze democratie. Een tijd waarin Joan Derk baron van der Capellen tot den Pol uit Appeltern in het Land van Maas en Waal zijn vurige betoog, ‘Aan het Volk van Nederland’, lanceerde. Zijn woorden, verspreid in de duisternis van 1781, waren niet alleen een oproep tot actie, maar een wekker voor de gewone man om zijn stem te laten gelden.

Van der Capellen bekritiseerde de heersende elite, die zichzelf verrijkte ten koste van het volk. Deze boodschap, door de geschiedenis heen herhaald, resoneerde zelfs bij Thomas Jefferson, vader van de Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring, en werd in 1848 door Thorbecke uitgewerkt in de Nederlandse grondwet. En in 1992 nog inspireerde hij Pim Fortuyn, die streed tegen een trage politieke machine en pleitte voor een samenleving waarin de burger centraal staat.

Democratie, afgeleid van het Griekse ‘volksheerschappij’, is meer dan slechts een woord. Het is een belofte van luisteren naar de stemmen van allen, niet slechts enkelen. Het is echter een belofte die soms vergeten wordt in de drukte van politieke machtsspelletjes.

Maar laten we niet vergeten dat democratie ook een erfenis van verzet is. In het oude Athene kende men het ‘schervengericht’, waarin machtige leiders verbannen konden worden. Hoewel we niet hoeven te hopen op eenzelfde chaos in Nederland, moeten we wel streven naar een luisterend oor voor de stem van het volk.

En als de frustraties over de politieke gang van zaken te groot worden, biedt het Sterrebos van de Heerlijkheid Appeltern een oase van rust. Daar, midden in de idyllische vijver, staat het borstbeeld van Joan Derk, als een herinnering aan de kracht van het volk.

Laten we dus wandelen in zijn geest, onze stemmen laten horen en blijven geloven in de belofte van een ware democratie, waarin het volk écht regeert.

Link naar de video van de ‘Ridders van Gelre’ van Omroep Gelderland: https://bit.ly/JoanDerk1781 

Door Peter Fontijn