De kersttraditie van familie Van Gelder

BOVEN-LEEUWEN - Iedere familie heeft zo haar kersttradities. Van saucijzenbroodjes na de nachtmis en standaard een biefstukje op kerstavond tot kerstochtend in pyjama en de jaarlijkse familiefoto bij de kerstboom. Het zijn gebruiken die elk jaar terugkeren, en vaak van generatie op generatie worden doorgegeven. Toch worden er door de jaren heen ook weer nieuwe tradities geboren, zoals bij Toon en Jochem van Gelder, die sinds een jaar of tien ‘Gelderse Kerstdag’ vieren. 

Wat ooit begon met de vijf broers Van Gelder en hun zus Sandy, groeide in de jaren die volgden uit tot een club van 47 man. Kinderen, kleinkinderen, de partners, iedereen is er steevast bij. Het programma van de familiedag is elke keer weer een verrassing, maar uiteindelijk draait het allemaal maar om één ding; wie gaat er aan de haal met de felbegeerde trofee, ‘een mislukte kerststal van ons mam’, aldus de broers.

Samenzijn
De traditie werd zo’n tien jaar geleden geboren. ‘Voor die tijd kwamen we rond kerst ook wel met het gezin Van Gelder samen, maar nadat beide ouders overleden waren, kwam de behoefte om dat samenzijn grootser aan te pakken, met de kinderen en kleinkinderen erbij. Al snel werd deze familiedag omgedoopt tot Gelderse Kerstdag. Een blijvertje.

Er wordt die dag bijgepraat, gegeten en gestreden. De ene keer middels een speurtocht, de andere keer met een sportactiviteit of, zoals vorig jaar, een online kerstmanquiz. Goede herinneringen hebben de twee aan de fotopuzzeltocht van twee jaar terug, waarbij de teams aan de hand van detailfoto’s op zoek moesten gaan naar de bijbehorende locatie in Maas en Waal. ‘Het was natuurlijk de bedoeling om je als eerste op die plek te melden. Nou, dat hebben we geweten. Het was bloedspannend, hilarisch en sommige momenten bijna onverantwoord’, geeft Toon toe. ‘Dat daar geen slachtoffers zijn gevallen is een godswonder’, vult Jochem hem lachend aan. ‘Wat dat betreft is geldingsdrang (of moeten we zeggen Geldersdrang) ons niet vreemd.’

Wisseltrofee
De befaamde wisseltrofee waar de Van Gelders jaarlijks om strijden, is een alternatieve kerststal, die in de vorige eeuw door moeder Tiny zelf gemaakt werd. ‘Het zijn beeltenissen van haarzelf, die ze bij wijze van kerstgroep, in gips heeft gegoten’, legt Jochem uit. ‘Bij het afbakken van de beelden ging echter iets mis, waardoor ze zijn samengesmolten tot een geheel. Sommigen hadden de ‘mislukte creatie’ direct weggegooid, maar moeder vond het geweldig. Mooier had het volgens haar niet kunnen worden. En dat tekende wel hoe zij was. Namelijk wars van (zoals het hoort). Formele toestanden, chique kleding en stijfjes tafelen daar hield ze niet van. En waarom zou je een kerstboom in een hoek zetten, als je ‘m ook op z’n kop aan het plafond kunt hangen. Ja, dat was ons mam ten voeten uit.’

Unieke gelegenheid
Het mooie van Gelderse kerstdag is dat het inmiddels vaste prik is geworden, en iedereen is even enthousiast. Ook de kinderen en kleinkinderen én de aanhang. Jochems schoondochter Marthe werd vier jaar geleden geïntroduceerd. ‘Je kunt het mijn vuurdoop noemen’, zegt ze lachend. ‘Ik had nog lang niet iedereen ontmoet, toen ik er in 2017 voor het eerst bij was. Maar ik vond het de perfecte manier om zowel de familie als de streek te leren kennen. Gelderse Kerstdag is een unieke gelegenheid’, geeft ze aan. ‘En dat is wat ik ook van mijn vrienden terug hoor. Het is écht iets bijzonders.’

‘Het was een utopie om te denken dat we dit jaar allemaal samen konden komen’, verzuchten de broers daags voor kerst. ‘Het zit er jammer genoeg niet in. Toch weerhoudt dat ons er niet van om er ook dit jaar een échte Gelderse kerstdag van te maken. Online welteverstaan.’ Toon, dit jaar samen Sander behept met de organisatie, wil er nog niks over kwijt. ‘Maar,’ zegt hij, ‘er staat weer een leuke activiteit op het programma. We hebben al proefgedraaid met de organisatie en het werkt!’

Door Aafke Labout