Jan Uitdehaag.
Jan Uitdehaag. Foto: Maik Jansen

De Maas&Waler dat ben ik: Jan Uitdehaag

Mens De Maas&Waler dat ben ik

In de rubriek ‘de Maas & Waler dat ben ik’ maken we kennis met een inwoner van deze regio. Wie zijn ze, wat doen ze en waarom wonen ze hier? Het resultaat, een inkijkje in het leven van, al dan niet geboren en getogen, Maas en Walers, geïllustreerd met een karakteristiek portret.

Naam: Jan Uitdehaag
Leeftijd: 69
Woonplaats: Druten

‘Nee, mijn achternaam heeft niets met Den Haag te maken, maar wel met een heg…’ Zo begint Jan zijn verhaal. Hij werd geboren in het plaatsje Nispen, aan de grens met België en groeide op op de boerderij. Het waren de jaren zestig en hij voelt zich ook echt een kind van de sixties. ‘Ik hou veel van de muziek uit die tijd: ik ben gek op de Stones. Belangrijke thema’s die nu nog zeer actueel zijn, kwamen toen op: milieu, emancipatie, vrede. Ik ben mijn ouders dankbaar voor wat ze mij hebben meegegeven: van mijn vader leerde ik hard te werken en vooral maar gewoon te doen; mijn moeder stimuleerde mij voor anderen klaar te staan.’

Scholing en diensttijd
De school in Roosendaal die Jan bezocht, was wel een goede school, maar ook een vreselijke ‘standenschool’, zoals hij zegt. ‘Ja, in de zesde klas werd mij, ondanks dat ik best aardig kon leren, gezegd dat ik maar naar de LTS moest gaan, want ik zou toch nooit meer worden dan een boer, net zoals mijn vader. Toen werd ik acuut socialist. Uiteindelijk kwam ik op de MULO terecht, en vandaar ging ik naar de PABO. Een mooie tijd was het, met muziek, uitgaan en de wereld ontdekken. De PABO was een zeer goede, maar onbewuste keuze. Daarna ging ik in dienst. Dat was voor mij echt een verloren tijd, want ik had er als telexist bijna niets te doen. Maar wat ik er wel geleerd heb, is met allerlei soorten mensen om te gaan.’

Carrière
Nadat Jan een half jaar in Bergen op Zoom had gewerkt werd hij gevraagd voor de functie van adjunct-directeur op een nieuwe school. ‘Het was voornamelijk een grote organisatorische klus, want het leerlingenaantal groeide snel. Later werden we een experimentele basisschool. Veel heb ik er geleerd van zowel de leraren als de kinderen. Er ontstond een conflict tussen mij en het schoolbestuur: ik wilde het geloof op een sociale manier vormgeven in de lessen, maar dat mocht niet. Daarom solliciteerde ik bij een openbare school in Druten. Een driemanschap onder leiding van de toenmalige burgemeester bezocht mijn oude school en raadpleegde de conciërge. ‘Jan daar, die moet je hebben’, zei de man, en zo werd ik in Druten aangenomen. Eigenlijk vind ik dat alle scholen openbaar zouden moeten moeten zijn. De geloofsopvoeding hoort thuis te gebeuren. Soms werd De Appelhof een elitaire school genoemd, en dat was nou dus net wat ik niet wilde. Gelijke kansen voor alle kinderen, dat was mijn adagium, en ik streefde naar samenwerking met andere scholen.’

4 mei-comité
Jan raakte bevlogen voor het 4 mei-comité van Puiflijk. ‘Het was Frans Peters die mij enthousiasmeerde daaraan mee te doen; ik wilde de vrijheid onder de aandacht brengen, want: zonder gelijke kansen voor de mensen geen vrijheid.’

Politiek
Ook in de politiek droeg Jan zijn idee van gelijke kansen voor iedereen uit, als lid van Akkoord ’94 en later van Sociaal Maas en Waal. ‘Voor de vertaling naar het onderwijs betekent dit, naast heel goed taal- en rekenonderwijs, ook veel aandacht voor sport, muziek, techniek, cultuur, et cetera. En een extra leerprogramma voor kinderen uit achterstandsgroepen, vooral nu in de coronatijd, zou eigenlijk een must moeten zijn. Sociale rechtvaardigheid is voor mij het belangrijkste uitgangspunt.’

Schooldirecteuren opleiden
Op Hogeschool Fontys leidde Jan schooldirecteuren op, in heel het land. Daarnaast heeft hij gedurende vijftien jaar met regelmaat deze opleiding verzorgd in Kenia, samen met een aantal andere vrijwilligers. ‘Het was daar ontzettend primitief. De schoolgebouwen waren niet meer dan een krakkemikkige schuur. Vorig jaar kwam ik er ziek van terug. Ik kwam aan het infuus te liggen en kon nog net op tijd terug naar Nederland. Gelukkig ben ik nu weer helemaal gezond.’

Agora Theater
Nu is Jan voorzitter van Agora. ‘Ik ben een groot liefhebber van cultuur en ik ben er trots op dat we echt hét theater van Maas en Waal zijn geworden, mede dankzij de uitstekende samenwerking met D’n Bogerd. Bovendien liggen er plannen in de maak voor cultuureducatie, dat heb ik altijd gewild.’ Jan Uitdehaag heeft het nooit moeilijk gevonden aansluiting te vinden in Druten. ‘Je moet gewoon meedoen, en ik denk dan ook steeds aan de woorden van mijn vader: “Doe maar gewoon…”

Door Ton van Hulst