Rob Schouten en Ruud van Kraaij.
Rob Schouten en Ruud van Kraaij. Foto: John van Gelder

Herdenking Nagasaki, 75 jaar na de atoombom

Algemeen

HORSSEN - Vijf jaar geleden bezochten Rob Schouten en zijn vrouw Lies Japan, waar Robs vader Eef Schouten tijdens de Tweede Wereldoorlog in een krijgsgevangenenkamp had gezeten. Een herinnering aan kamp Fukuoka 14B was er nauwelijks; het terrein bleek eigendom van Mitsubishi en wordt in de toekomst een groot voetbalcomplex. Het bracht Rob en Lies op het idee een monument op te richten.

'Mijn vader moest, als dwangarbeider, werken in de scheepsbouw. Hij klinkerde scheepswanden, een zware en gevaarlijke klus. Op de dag dat de atoombom viel, 9 augustus 1945, was hij bezig met het graven van loopgraven, op slechts 1700 meter van het epicentrum. Toen de Japanners het einde van de oorlog voelden naderen hadden ze mijn vader ingezet voor dit werk.' Het hele dal waarin de stad Nagasaki lag werd verwoest, en Robs vader kon vluchten. Daarna werd hij opgevangen door de Amerikanen en naar Manilla gebracht.

Rob vertelt verder: 'In het kamp heeft hij een vreselijke tijd gehad. Ik herinner me nog dat ik als klein jongetje ’s nachts wakker werd van het gegil van mijn vader, als hij zijn traumatische herinneringen herbeleefde. Dan probeerde mijn moeder hem op allerlei manieren gerust te stellen, bijvoorbeeld door een rondje met hem te gaan lopen. En de volgende dag moest hij gewoon weer naar zijn werk als rijksambtenaar op de Limos-kazerne. In feite was zij zijn psycholoog en hulpverlener. Dat moet een zeer zware tijd zijn geweest.'

Crowdfundingactie

Voor de realisatie van een monument werd onder andere een crowdfundingactie gestart. Een brief aan Mitsubishi kwam echter ongeopend terug. In 2019 werd een stichting opgericht, waardoor subsidieverzoeken meer kans kregen. Het bestuur van de stichting heeft nauw overleg met een aantal adviseurs en draagt de toepasselijke naam: Kisuna. Dit betekent Verbondenheid. Uiteindelijk werden verschillende fondsen bereid gevonden het project te sponsoren.

Ruud van Kraaij, de financiële man van de stichting, toont het ontwerp van het monument. 'Het geheel wordt in verschillende soorten graniet uitgevoerd naar een ontwerp van een Japans bedrijf, in samenwerking met een enthousiaste groep vrijwilligers in Japan en aangevuld en aangepast door de stichting. Op deze manier versterken we de band tussen Japan en Nederland. Het financieren van het geheel is echt een lang proces geweest, maar door onze inzet zijn de fondsen enthousiast geworden over ons project en hebben ze ook hun vertrouwen uitgesproken.' De Japanse vrijwilligers hebben inmiddels ook een comité Nagasaki opgericht en zetten zich in voor de vriendschap tussen Japan en Nederland. 'Voorts zijn ze heel actief met onder meer de vergunningen bij de gemeente Nagasaki.'

Openingsceremonie

Door deze samenwerking kan het monument nu gebouwd en onthuld worden. 'Helaas, vanwege corona, niet op de oorspronkelijk geplande datum van 9 augustus 2020, maar op 4 mei 2021. Op 9 augustus dit jaar wordt de website officieel onthuld, zij het virtueel.'