Uitvaarten in coronatijd

MAAS EN WAAL – Bij veel mensen leeft het idee dat er door de coronamaatregelen nog maar weinig mogelijk is, mocht een familielid overlijden. Veel nabestaanden denken dat door de opgelegde beperkingen bijvoorbeeld balseming en opbaring thuis niet meer mogelijk zijn. En de uitvaart zelf zou er sober en onpersoonlijk door worden. We vroegen, op verzoek van Heidie van den Heuvel van Van den Heuvel uitvaartverzorging, regionale uitvaartondernemers om toelichting.

‘De enige beperkingen die er zijn, betreft het maximaal aantal gasten op een uitvaart en tijdens een condoleance’, vertelt Heidie van den Heuvel. ‘Ook catering is op dit moment nog niet mogelijk’, vult Ingrid van Dijk-Visser van Uitvaartverzorging Maas & Waal aan. ‘Na afloop van een crematie of begrafenis mogen de nabestaanden niet eens even blijven voor een kop koffie. Dat is natuurlijk heel vervelend, ook ík heb daar moeite mee’, geeft ze aan.‘

Afscheidnemen van een overledene, hem of haar kleden, de laatste verzorging zelf doen... Het mag en kan gewoon thuis of in een verzorgingsruimte. Het laten balsemen, zodat in alle rust afscheidgenomen kan worden - ook als iemand corona had - mag ook’, vervolgt Heidie. ‘Evenals het thuis opbaren. Ik blijf júist bij de families komen, weliswaar met gepaste bescherming. Ook bij corona gezinnen’, geeft ze aan. ‘De eenzaamheid is daar al zo groot aanwezig dat ze uitkijken naar ieder bezoek dat ik breng.’ Heidie verschilt daarin van werkwijze met collega-uitvaartverzorgers. Lion Fransen-Koopmans, van Monuta Jacqueline Reijers, geeft aan dat het er bij haar organisatie wél van afhangt of mensen zijn overleden aan corona of niet. ‘Is dat wel het geval, en kiest men voor thuisopbaring, dan onderhoudt de uitvaartverzorger het contact met de nabestaanden per telefoon. Uit voorzorg komen wij dan niet op huisbezoek.’ Uitvaart Maas en Waal raadt thuisopbaring af. ‘Als je mensen thuis afscheid laat nemen van de overledene, is er meer beweging in huis, en dus meer kans op besmetting’, aldus Ingrid. ‘Maar, de mogelijkheid is er zeer zeker wel.’

Alle drie merken dat de coronamaatregelen veel onduidelijkheden oproepen. Terwijl er juist heel veel wél mogelijk is. ‘Door de huidige omstandigheden ontstaan er ook mooie initiatieven omtrent afscheidnemen en de wijze waarop. Mensen staan hier nu meer voor open’, aldus Heidie. ‘Denk bijvoorbeeld aan een afscheid in eigen tuin of met paard en koets naar de kerk worden gebracht, zodat een ieder in een erehaag een laatste groet kan komen brengen.’ Lion Fransen beaamt dat mensen creatiever worden, en dat er ook andere manieren worden gevonden om verbonden met elkaar te zijn. ‘Zoals bijvoorbeeld gezamenlijk een kaars branden of naar hetzelfde muziekstuk luisteren op een afgesproken tijdstip. Daarnaast maken wij gebruiken van gedenken.nl. Hier kan de familie zelf een herinneringspagina aanmaken met mooie foto’s, muziek en herinneringen van de overledene.’

Ingrid van Dijk merkt op dat er juist nú hele mooie, intieme uitvaarten plaatsvinden. ‘Sommige mensen kiezen bewust voor een afscheidsdienst waarbij alleen het eigen gezin aanwezig is. Dan krijg je een hele persoonlijke uitvaart’, geeft ze aan. Om familieleden, vrienden, collega’s en buren toch de gelegenheid te geven het afscheid bij te wonen, kiezen veel families ervoor de uitvaart via een livestream uit te zenden. Ook het vastleggen van alle persoonlijke momenten door een fotograaf die hier een mooi herinneringsboek van maakt komt voor. ‘Wij bieden bijvoorbeeld ook de mogelijkheid tot een ‘drive thru’ condoleance, waarbij belangstellenden vanuit hun auto een laatste groet kunnen brengen aan de overledene, en de nabestaanden kunnen condoleren’, aldus Lion. In plaats het condoleance register te tekenen, kan men er nu voor kiezen om een kaartje met een herinnering aan de overledene achter te laten of op te sturen. ‘Op die manier ontvangen nabestaanden de meest bijzondere verhalen en herinneringen’, aldus Heidie.

Gezien de vele onduidelijkheden, raadt Heidie aan om bij het eerste telefoongesprek met de uitvaartverzorger direct de vraag te stellen of diegene de wensen van de nabestaande kan invullen, of uit bescherming voorwaarden/beperkingen hanteert. ‘Je bent altijd, verzekerd of niet, vrij om te kiezen voor diegene die bij je past’, benadrukt ze.