Terugblik op boerenacties

MAAS EN WAAL - Voor de boeren was 2019 een roerig jaar. Al in geen tientallen jaren was er zoveel protest in de agrarische sector geweest. Toen in mei een uitspraak van de Raad van State kwam over de onhoudbaarheid van de PAS (Programma Aanpak Stikstof), bleef het nog relatief rustig. De onrust en verzet begonnen zich pas later in het jaar af te tekenen.

De climax voltrok zich in oktober, toen ook Maas en Waalse boeren massaal op hun trekker stapten om naar het Malieveld, het provinciehuis en naar het RIVM in De Bilt te gaan. Ze gaven daarmee een sterk signaal af en kregen ze steun uit de bouwwereld en andere sectoren.

Erkenning

Al veel langer sluimerden er bij de boeren gevoelens van ongenoegen. Hun harde werken zien ze steeds minder beloond worden in eerlijke prijzen. Waardering van de Nederlandse consument die graag goed maar spotgoedkoop voedsel wil, is vaak ver te zoeken. De consument zegt te streven naar duurzaam en veilig voedsel. Maar wanneer er in de supermarkt de boodschappen worden gedaan, kiest men vaak voor het goedkopere product. Dat terwijl ons land gemiddeld een superieur landbouwproduct levert. Het is schoon, veilig en duurzaam. Of het nu gaat over vlees, zuivel, groenten, fruit of bloemen. In het buitenland wordt met verbazing naar deze ontwikkeling gekeken: 'Hoe kan het dat een sector die zo productief en kwalitatief goede producten levert, en zo belangrijk is voor de economie, in eigen land zo slecht wordt gewaardeerd?'

Agrariërs voelen zich in hun bestaan en bedrijfsvoering bedreigd. Steeds veranderende regels op basis van niet betrouwbare meetgegevens. Dat was een graat in de keel van de boeren. Een anonieme actievoerder verwoordt het als volgt: 'Grondslag is dus dat MKB Nederland (dus niet alleen boeren) als schietschijf fungeert voor grootkapitaal en de overheidsagenda. De overheid wil enkel en alleen goedkoop economische groei, door voortdurend de spelregels aan te passen. Het hele bedrijfsleven zal het er gezamenlijk over eens, zijn dat als er één partij weinig verandering ondergaat dan is het de overheid zelf. Die moet in de spiegel kijken. Al zouden ze alleen maar staan voor markttransparantie en het niet meten met twee maten.'

Sympathie van de burger

'De landelijke acties zullen zijn doorgedrongen bij de burgers die hiervoor openstonden. Deze mensen zullen zich ook verder verdiept hebben. Voor de andere groep burgers is het maar de vraag of zij ooit bereikt zullen worden. We moeten accepteren dat deze groep niet het invoelend vermogen heeft, om te begrijpen wat er gaande is. De consument zie ik niet als een probleem. Als het goedkopere alternatief niet meer wordt aangeboden, verwacht ik dat dit gewoon geaccepteerd gaat worden. Net zoals horecaprijzen voor een biertje geaccepteerd zijn.' Boeren zien echt wel in dat zij ook hun werkwijzen moeten veranderen. Maar ze willen wel graag hulp in goed doordachte wet- en regelgeving. Zodat aanpassingen financieel en praktisch uitvoerbaar zijn. Hun vraag is om goed overheidsbeleid dat ook voor de lange termijn uitvoerbaar en betaalbaar is. Daar blijven boeren voor strijden. In welke vorm dan ook.

Door Jeannette van Rossum