In vrijheid kiezen

Een vierluik over de Bevrijding en vrijheid (slot)

Het landelijk thema van het 4 en 5 mei-comité voor het jaar 2019 luidt: 'In vrijheid kiezen'. Het comité staat onder andere stil bij 'de waarde van de vrije, democratische rechtsstaat, het buiten werking stellen hiervan tijdens de Tweede Wereldoorlog en de verantwoordelijkheid die we met z'n allen dragen om de rechtsstaat én de vrijheden die we daarbinnen genieten te waarborgen.'

De frontlijn, vanuit het Betuwse bekeken, werd door de Duitsers in 1944 en 1945 gecontroleerd vanuit Tiel en Nijmegen. Zij hadden aan en in de noordelijke Waaloever hun stellingen gebouwd. Samen met de Weer Afdeling (gewapende NSB'ers) infiltreerden zij regelmatig in het Maas en Waalse. Zij staken dus de Waal over.

Zo werd het gemeentelijk pontveer van Druten bewaakt door een dertigtal Wehrmachtsoldaten die waren ingekwartierd in het café-veerhuis van W. Thonissen in Druten, op de hoek van de Waalbandijk en de Veerdam. Zij waren dus een onderdeel van de Duitse Waallinie. De ingekwartierde soldaten hadden overigens weinig contact met de Drutense bevolking en hadden de leeftijd tussen de zestien en eenentwintig jaar. De schermutselingen waar in deel 3 al gewag van werd gemaakt hadden tot gevolg dat diverse beschietingen door de Duitsers richting Maas en Waal werden uitgevoerd. Het andere gevolg was dat de drie gedode Duitse soldaten op de Veerdam werden begraven in een verloren hoek op de R.K. begraafplaats in Druten. De overgebleven gewonde soldaten werden als krijgsgevangenen afgevoerd naar Wijchen. In de provincie Gelderland kwam in het voorjaar van 1945 de uiteindelijke bevrijding pas op gang via de Operatie Veritable. De geallieerde soldaten die toen als bevrijders hun intochten in het gebied hielden werden tijdens de intochten door de dames 'platgezoend'. Zij deelden chocolade en sigaretten uit. De vrijheidsroes hing als een zweem over het gebied. Vrouwen maakten van parachutes en stukjes stof feestrokken met het motief 'Eenheid in Veelheid' en 'Nieuw uit Oud'. Op zondag 5 mei 1945 verscheen een speciale uitgave van de Nederlandsche Staatscourant waarin de Proclamatie over de bevrijding was opgenomen. Men kon en kan weer in vrijheid kiezen.

Door Wil van den Dobbelsteen