Op zoek naar nesten om vogels te beschermen

Het geluid en acrobatisch gefladder van kieviten boven de akkers en weilanden zijn een lentebode. Het voorjaar komt eraan. Maar grondbroeders hebben het moeilijk in ons land. Misschien wel door onze moderne teelt met strakke raaigrasweilanden en homogene teelten van mais en graan hebben weidevogels als wulp, grutto, scholekster en kievit moeite om te nestelen, te broeden en genoeg voedsel te vinden. Kuikenoverleving is cruciaal. Om een nest jongen succesvol groot te brengen, kunnen ze wel wat hulp gebruiken.

Collectief Rivierenland is een agrarische natuurvereniging die zich in Maas en Waal inzet om weidevogels te beschermen. In daartoe door de provincie aangewezen gebieden, waar de natuur kansen heeft, slaat zij een brug tussen die natuur en de grondeigenaren. Boeren zijn beroepshalve sowieso nauw betrokken bij de natuur. Hotze Hofstra gaat daarom met hen om tafel om te kijken wat er gedaan kan worden om onder andere weidevogels te beschermen: "We gaan met boeren kijken of ze werkzaamheden op het land kunnen veranderen, of een andere teelt willen toepassen. Om zo de omstandigheden voor deze vogels te verbeteren. Met de boer sluiten we een beheercontract af. We regelen vergoedingen en subsidies wanneer de boer bijvoorbeeld zijn akkerranden niet bemest, weidevogelnesten beschermt of een teelt op zijn land toepast die een betere biodiversiteit oplevert. Laat in het seizoen maaien van hooiland, inzaaien van weilanden met een kruidenmengsel en het "vernatten" van de grond levert grote winst op voor de biodiversiteit op landbouwgronden. Dit kan echter alleen in samenwerking met de agrariër."

Samenwerking
De Rijswaard in de Batenburgse uiterwaarden is zo'n gebied waar de natuur geholpen wordt. Henri Lepoutre is melkveehouder die daar weiland en maisland heeft, en samen met nog enkele boeren, meedoet om de weidevogels te beschermen. "Mij is door Collectief Rivierenland gevraagd om mee te werken aan de bescherming van de vogels. In samenwerking met vrijwilligers zorg ik nu voor een beter leefgebied voor deze dieren. Al vroeg, voor het nestelseizoen, ga ik de grond bemesten om de vogels te ontzien. Als ze eenmaal gaan nestelen, helpen natuurvrijwilligers mij, om de nesten op te sporen en indien nodig met kappen te beschermen tijdens het bemesten. Met paaltjes worden de nesten gemarkeerd en kan ik "om de nesten heen werken". Als compensatie voor de gemiste inkomsten krijg ik een vergoeding. Want we bemesten geen akkerranden, hooien op bepaalde percelen laat in het seizoen een grove grassoort en hebben een perceel kruidenrijk grasland. Goed voor de natuur, vooral kieviten en scholeksters hebben er baat bij."

Ondanks al deze inspanningen van boeren en vrijwilligers, zijn er vorige lente landelijk weinig weidevogels bijgekomen. Dit is vooral te wijten aan het late en koude voorjaar. Hele nesten zijn toen letterlijk verkleumd. De das en kraai hebben zich ook in Batenburg volop tegoed gedaan aan de broedsels van weidevogels. De natuur laat zich niet helemaal dwingen.

Door Jeannette van Rossum