Bas van der Hoeven
Bas van der Hoeven Foto: Bas van der Hoeven

Column Bas van der Hoeven

Column

Harmonie

Zolang je een aardappel had, een kooltje van het land... dan was je rijk. Maar o wee als die op waren. Dan moesten de kinderen gaan werken.

Met een glimlach tussen pijn en weemoed vertelt een hoogbejaarde vrouw in de film 'Heerewaarden: beeld van een verdwenen wereld' over haar jeugd. "Al jong moesten we werken op de steenoven, om niet dood te gaan van de honger. Vroeger was niet alles beter, die tijd mag nooit meer terug komen."

Jos Kruisbergen filmde van 1993 tot 1999 in het dorp, afgelopen weekend was zijn ruim anderhalf uur durende documentaire te zien in D'n Bogerd in Druten. De tijd en liefde die de cineast in dit project stak, spatten van het doek. Kruisbergen herkent pure schoonheid. In de natuur en in mensen.

Een boerenechtpaar dat ongewild kinderloos is. "Waar doe je het dan eigenlijk allemaal voor?", vraagt de man zich af. Een jaar later heeft hij een pasgeboren baby'tje in zijn grote knuisten en kijkt in de camera met een blik die woorden overbodig maakt.

Er wordt ook veel gelachen. Om streken en uitspraken van palingstropers, om eigenaardigheden van buren. En vooral om mensen die doen alsof ze de wijsheid in pacht hebben. "Dat zijn geleerden", zegt een vrouw over ambtenaren die nerveus de dijken kwamen inspecteren in 1995. "Die hebben jaren gestudeerd en lopen met zúlke stapels papieren rond. Maar ze weten niks. Die vroegen aan mij hoe hoog het water zou komen."

Heerewaarden was duizend jaar een zelfstandige gemeente. Een gemeenschap van boeren, vissers, en ondernemers. Waar je je rijk voelde met een aardappel en een kooltje. Waar harmonie Concordia vreugde en droefenis begeleidde en nog steeds begeleidt.

Gelukkig maar, zonder harmonie valt een gemeenschap uiteen.