Agrariërs houden hart vast voor stikstofbeleid

MAAS EN WAAL - Ze staan ermee op en gaan ermee naar bed. ZLTO Maas en Waal heeft enorme zorgen over de stikstofplannen zoals die vorige maand door het kabinet zijn gepresenteerd. 

Boeren weten niet waar ze met hun bedrijf en gezin aan toe zijn. Wordt het stoppen, verplaatsen, duur renoveren of rigoureus omschakelen? Doorgaan zoals ze gewend waren lijkt een doodlopende weg. Ook in het Land van Maas en Waal, waar er alleen aan de Waal Natura-2000 gebieden zijn, die de stikstofdoelen zo urgent maken.

Er ligt vanuit Europa de plicht om 164 Natura-2000 gebieden te beschermen tegen de schadelijke neerslag van stikstofoxiden en ammoniak om de biodiversiteit op peil te houden. In ons land moet daarom de totale uitstoot worden verlaagd. Boeren krijgen nu te horen dat ze fors hun productie moeten verlagen om de ammoniakuitstoot terug te brengen. De agrarische sector heeft sinds 1990 zestig procent reductie gerealiseerd, door bijvoorbeeld innovatie en reductie van het aantal dieren. De beleidsmakers vinden dat er nog meer moet gebeuren. Boeren hebben zich aan de regels gehouden maar Nederland is relatief klein met een grote hoeveelheid vee. De uitstoot is hoog en een eerder Programma Aanpak Stikstof faalde.

De totale uitstoot moet omlaag, zo oordeelde in 2019 de Raad van State. De metingen en berekeningen van de uitstoot en neerslag in de natuur zijn omstreden, stelt ZLTO. Economische activiteiten als woningbouw en wegenaanleg liggen sindsdien aan banden. Voor elke nieuwe weg of woning moet natuurschade gecompenseerd worden. Vooral de veehouderij moet de uitstoot verlagen om Nederland van het slot te halen. Terwijl juist zij, stelt de belangenorganisatie, al flink heeft geïnvesteerd in verduurzaming door bijvoorbeeld innovatie in stallen, milieuvriendelijkere mestaanwending en aangepast veevoer. Ook uitstotende sectoren als verkeer en industrie zullen een bijdrage moeten leveren. De energietransitie moet worden versneld, maar de plannen richten zich nu vooral op de veehouderij. 

Overheidsbeleid

Met de slogan die na de Tweede Wereldoorlog gold, ‘Nooit meer honger’, hebben de overheid en banken de boeren enorm gestimuleerd om te groeien. En voor een goed belegde boterham deden ze dat ook. Velen produceren nu evenwel voor een lage prijs. Het voedselpakket voor de Nederlandse consument werd relatief goedkoop en is dit eigenlijk nog steeds. Nu eist de overheid dat het systeem van de ene op de andere dag verandert. Dit is een onmogelijke opgave, zegt ZLTO.

Boeren kunnen én willen best veranderen, maar deze doelen zorgen voor slapeloze nachten. Daarnaast voelen zij het als onrechtvaardig dat de volledige opgave nu bij de agrarische sector wordt neergelegd. Al stelt de overheid 25 miljard euro beschikbaar, het neemt hun zorgen niet weg.

Door Jeannette van Rossum