Bijen met stuifmeel aan de poten.
Bijen met stuifmeel aan de poten. Foto: Rini van Lopik

Rijk plantenleven kan bijen en insecten redden

Algemeen

Agrarisch Geluid van ZLTO Maas en Waal

MAAS EN WAAL - In onze mooie Maas en Waalse polder, waar alles groen en fris is, gaat een onzichtbaar probleem schuil. Want al decennia lang neemt de insecten- en bijenstand af. En dat is zorgelijk. Alle plantenleven op aarde is afhankelijk van deze kleine zomerse zoemers. Zij leven van stuifmeel en nectar leverende planten. Op hun vlucht van bloem naar bloem bestuiven ze weer andere bloemen, waarna er een goede vruchtzetting in een plant, boom of veldgewas kan plaatsvinden.

Daar zit de pijn, want het voedselaanbod waarvan zij kunnen leven, is gaandeweg de jaren erg verschraald. Oorzaak daarvan lijkt vooral te zitten in de homogene teelt van de moderne landbouw, en het verdwijnen van ruigte en struweel en andere pure natuur. Piet Huitema, imker en bijenkenner, gaat graag fietsend door de polder en legt uit: 'We moeten zuinig zijn op de plekken waar bijen nog planten, en dus voedsel, vinden. De ruige bermen met veegsel uit de sloten zijn "luilekkerland" voor bijen. Dit soort natuur moet redding brengen voor de uitstervende soorten. Hoe ruiger en ongerepter, hoe beter. Boeren kunnen met kruidenrijke akkerranden inzaaien, laat en gefaseerd maaien en minder bemesten al veel doen om de bijen te beschermen. De hulp van de boeren is hard nodig en wordt met subsidies van agrarische natuurverenigingen ondersteund. Ik vind dat een goede zaak.'

Biodiversiteit

'Voor de ruilverkaveling was het Maas en Waalse platteland een romantisch geheel van postzegels vol diversiteit aan bloemen, bomen en planten. Prima omstandigheden voor bijen. Nu zijn er interventies nodig om de populatie weer te laten groeien. Vooral een langjarig beleid, met structurele compensatie van de landeigenaren, helpt dan pas echt. Bloeiende bermen zijn de hotspots aan biodiversiteit in de polder, maar dat is niet genoeg', vertelt Nadine Schalk, imker en manager van de Nederlandse Bijenhouders Vereniging, uit Dreumel. 'Er moeten ecologische verbindingen zijn, waar vooral wilde bijen met een klein vlieggebied baat bij hebben. Bermen verbinden met bloemrijk grasland en akkerranden van de boeren geeft het beste effect. Vooral als dat voor langere termijn kan bestaan, één seizoen is niet genoeg, maar alle kleine beetjes helpen. Want het uitsterven van insecten en bijen baart zorgen voor het totale voortbestaan en leven op onze planeet.'
Particulieren kunnen helpen met goede bijenhotels, maar vooral door vergroening van hun tuin. Stoeptegels eruit; planten en ander groen erin. Dat verbetert de kansen van bijen en insecten. Als boeren, burgers, natuurorganisaties, waterschappen en andere overheden samen optrekken, kunnen we de trend van achteruitgang in de bijenstand stoppen. Op deze wereld hebben we zonder bijen en insecten geen leven.

Door Jeanette van Rossum