Langs de Waal op zoek naar graniet, vuursteen en agaat

MAAS EN WAAL - Langs de Waal liggen schatten te over. Een vermolmde tak, een stuk scheepstouw, botjes, verloren gegane ladingen... Maar ook zwerfstenen en zwerfsteenfossielen. Naast het veelvoorkomende zandsteen en witte kwarts (de bekende kiezelsteen), zijn er ook zeldzamere soorten als graniet, vuursteen en halfedelstenen te vinden.

Het Dijkmagazijn in Beuningen heeft speciale stenen-zoekkaarten, waarmee bezoekers de oevers van de Waal kunnen afstruinen, op zoek naar bijzondere exemplaren. William van den Akker, coördinator van het Dijkmagazijn, was zelf ooit fervent stenenverzamelaar en weet veel van hetgeen er langs het water te vinden is.

Stenen uit Scandinavië
'Een middagje stenen zoeken levert met gemak zo'n twintig soorten op', aldus Van den Akker. Zijn kist met stenen illustreert de veelheid aan exemplaren die de Waal meevoert. 'Elke steen heeft een eigen geschiedenis. Graniet bijvoorbeeld heeft zijn oorsprong in Scandinavië, Taunuskwartsiet is afkomstig uit het Duitse Taunusgebergte en Vuursteen komt hier via de Maas. Het is geweldig om te ontdekken hoeveel kilometers een steen heeft afgelegd om hier te komen. En hoeveel duizenden jaren zo'n reis soms geduurd heeft.'

Agaat
Wat er zoal aan steensoorten te vinden is? Jaspis, Agaat, Radiolariet, maar ook versteend hout bijvoorbeeld. Het herkennen van de soorten blijkt lang niet zo lastig als je zou denken. Een roestige steen die afgeeft als je er met je duim over wrijft? Limoniet. Een licht grijs-bruine steen met wijnrode vlekken of strepen? Grote kans dat dat Taunuskwartsiet is. Een grofkorrelige, veelal mooi afgeronde, steen? Ongetwijfeld Bontzandsteen. En zo heeft elk steensoort zijn eigen kenmerken. Is het, op het eerste gezicht, niet zo goed te zien welke steensoort het is, dan kan het openhakken van de steen uitkomst bieden. Aan de breuk kun je de soort herleiden. Leisteen bijvoorbeeld splijt in laagjes, en vuursteen breekt in kommetjes. 'Maar pas op,' waarschuwt Van den Akker, 'vuursteen breekt als glas. De splinters zijn vlijmscherp. Het is dan ook aan te raden de steen eerst in een doek te wikkelen en dán pas open te hakken.'

Geplaveide oevers
Als je op pad gaat om stenen te vinden, kun je het best zoeken in de 'oksels' van de kribben, vertelt Van den Akker. 'Daar liggen veel stenen bij elkaar.' Het ultieme moment om 'op jacht' te gaan? Vlak na woelig of hoogwater. 'Dan zijn er veel nieuwe stenen te vinden. Wist je trouwens dat het dalende water ook prachtige plaatjes oplevert? Dan lijkt het wel of de oever geplaveid is met platte stenen. Als neergedwarrelde blaadjes. Prachtig', verzucht hij.

Door Aafke Labout