Column Bas van der Hoeven: Konijnenfokvereniging

Algemeen

Professor Ben Feringa van de Rijksuniversiteit Groningen nam zielsgelukkig de Nobelprijs voor scheikunde in ontvangst en vertelde later in DWDD dat het succes 'vooral te danken is aan het harde werk van mijn slimme studenten en medewerkers'. Die jonge mensen zaten op de tribune en vertelden hoe de professor hen inspireerde.

Feringa is 65 maar hij gaat door met het bouwen van moleculaire motoren die misschien over dertig jaar door onze bloedbanen reizen met medicijnen aan boord, op weg naar een infectiehaard. En de studenten van Feringa vertelden enthousiast dat ze nog graag dertig jaar in het lab werken aan deze gezamenlijke droom. Feringa: "Je moet ze laten dwalen, en af en toe laten verdwalen. Dan pas dringt de wetenschap door op onbekend gebied."

Helaas zie je die succesvolle samenwerking tussen oud en jong steeds minder. Boven de vijftig ben je geen vliegwiel meer, maar een remblok. Jammer, want in mijn werkzame leven heb ik alles geleerd van oudere collega's. Op de scheepswerf werd je als jongeling gekoppeld aan een ervaren werknemer. Die leerde je stap voor stap hoe je van heel veel ijzer een schip bouwt. In de praktijk. Geen enkel opleidingsinstituut kan dat bieden.

Op de redactie van de krant hielpen ervaren rotten jonge verslaggevers op weg en de jonge honden brachten nieuw enthousiasme op de werkvloer. Waar zie je deze zeer effectieve kruisbestuiving nog? Zijn kennis en kunde té snel achterhaald in een land waar de maakindustrie steeds meer wordt vervangen door een kenniseconomie? Of wordt in bedrijven alles steeds meer van bovenaf opgelegd, alles in sjablonen gevangen. Waardoor zelf denken steeds meer wordt afgeleerd en er voor 'verdwalen' geen tijd is?

Wordt ons land langzaam één grote konijnenfokvereniging met steeds meer leden en maar een konijn? Dat telkens weer uit een andere hoge hoed tevoorschijn wordt getoverd. Daar zijn geen inspirerende, laat staan vruchtbare resultaten van te verwachten. Lijkt me.